‘ปลูกต้นไม้’ ธรรมชาติบำบัด สลัดความเครียดจากโควิด

โควิด 19 ไวรัสร้ายนอกจากจะทำลายสุขภาพแล้ว ยังทำร้ายสุขภาพใจของเราด้วย สร้างความเครียดต่างๆ นานา ทำให้รู้สึกไม่สดชื่น ไม่อยากทำอะไร ไม่มีสมาธิจดจ่อกับการทำงาน บางครั้งอาจมีอาการเบื่ออาหาร และอื่นๆ อีกมากมาย ดังนั้น Bangkok Bank SME จึงขอนำเสนอการขจัด - ลดความเครียดด้วยวิธีธรรมชาติบำบัด มาดูกันว่า ‘การปลูกต้นไม้’ มีประโยชน์ต่ออารมณ์และสุขภาพจิตอย่างไรบ้าง

ไม่พลาดทุกข้อมูล ข่าวสารที่น่าสนใจ อย่าลืมกดไลก์ Facebook bangkokbanksme 

ข้อดีของการปลูกต้นไม้

การทำสวน และกิจกรรมอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติ หรือที่รู้จักในชื่อ การทำสวนบำบัด (Gardening Therapy) หรือพืชสวนบำบัด (Horticultural Therapy) ได้นำมาใช้เพื่อบำบัดทางสุขภาพ และจิตใจมาตั้งแต่ปี 1970

เนื่องจากมีงานวิจัยที่พบว่า การอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เป็นธรรมชาติทำให้การรับรู้ผ่านประสาทสัมผัสทั้งห้าของคนเราชัดเจนขึ้น รู้สึกกลมกลืนกับธรรมชาติ ทำให้ตื่นตัว สร้างความสดชื่น ผ่อนคลาย รวมถึงมีพลังงานด้านบวกมากขึ้น ความเครียดลดลง มีความสงบในจิตใจ และมีความสุขมากขึ้น ปัจจุบันการทำสวนบำบัดไม่เพียงนำมาใช้เพื่อสร้างความสดชื่นแก่คนทั่วไปเท่านั้น แต่ยังนำมาใช้บำบัดผู้ที่มีความต้องการพิเศษ อาทิ ผู้อยู่ในภาวะเครียด ซึมเศร้า เหนื่อยล้าจากการทำงาน ผู้สูงอายุ เด็กสมาธิสั้นและออทิสติกด้วย

โดยนักวิจัยจากมหาวิทยาลัย Princeton พบว่า การปลูกต้นไม้และการทำสวน เป็นงานอดิเรกที่สามารถเยียวยาจิตใจ ปรับอารมณ์ของคนได้เป็นอย่างดี ซึ่งการวิจัยครั้งนี้เก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 370 คน ในประเทศสหรัฐอเมริกา เพื่อศึกษาพฤติกรรมการใช้ชีวิตทั่วไป ตั้งแต่การเดิน การนั่ง การโดยสารรถสาธารณะ การซื้อของ ไปจนถึงพฤติกรรมการรับประทานอาหารนอกบ้าน

เมื่อทำการศึกษาลึกลงไปในเชิงพฤติกรรมพบว่า การปลูกต้นไม้และการทำสวน จะช่วยเพิ่มระดับความสุขในชีวิตได้ โดยผู้ที่ทำการปลูกต้นไม้ และทำสวนมีระดับความสุขอยู่ใน 3 อันดับแรก เมื่อเทียบกับการทำกิจกรรมอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นการปลูกต้นไม้คนเดียว หรือมีคนช่วยปลูกก็ตาม

ขณะที่การวางต้นไม้กระถางบนโต๊ะทำงาน หรือวางในออฟฟิศนั้นก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่ช่วยลดความเครียดได้เช่นกัน จากผลการวิจัยของนักจิตวิทยาสิ่งแวดล้อมและคณะจากมหาวิทยาลัยวิทยาการสิ่งมีชีวิตในนอร์เวย์ และมหาวิทยาลัยอัพพ์ซาลาในสวีเดน ได้ศึกษาเปรียบเทียบการทำงานด้วยเครื่องคอมพิวเตอร์ในห้องที่มีต้นไม้กับในห้องที่ไม่มี พบว่าพนักงานที่ทำงานในห้องที่มีต้นไม้จะทำงานได้เร็วกว่า 12% มีความเครียดต่ำกว่า และความดันโลหิตก็ต่ำกว่าด้วย ที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะว่าต้นไม้และจุลชีพในดินจะช่วยลดสารอินทรีย์ที่ส่งผลต่อสุขภาพ

นอกจากนี้มีปัจจัยด้านจิตวิทยาด้วยว่า การที่คนได้เห็นต้นไม้จะช่วยให้มองสุขภาพของตนเองในทางบวก และผลวิจัยยังยืนยันอีกว่าการมีต้นไม้ในออฟฟิศ สามารถช่วยลดฝุ่นได้ถึง 20% ช่วยเพิ่มออกซิเจนและดูดซับสารพิษในอากาศ ทำให้อากาศบริสุทธิ์ขึ้นด้วย

‘ปลูกต้นไม้’ ช่วยให้ผ่อนคลายได้อย่างไร?

Professor Lightman จาก University of Bristol ประเทศอังกฤษ ได้ค้นพบแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในดินชื่อ Mycobacterium vaccae แบคทีเรียชนิดนี้เข้าสู่ร่างกายมนุษย์โดยผ่านทางเยื่อบุส่วนต่างๆ เช่น เยื่อบุผิวช่องจมูกและปาก เมื่อแบคทีเรียนี้เข้าสู่ร่างกายจะทำให้เพิ่มการสร้างสารสื่อประสาทแห่งความสุข ชื่อ Serotonin ที่บริเวณสมองและทางเดินอาหาร รวมถึงลดกระบวนการอักเสบภายในร่างกาย

Serotonin มีฤทธิ์คล้ายกับยาต้านอาการซึมเศร้า ทำให้อารมณ์ดี ดังนั้นหากสมองขาด Serotonin จะนำไปสู่การเกิดโรคซึมเศร้าได้ ส่วน Serotonin ในทางเดินอาหารทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของระบบทางเดินอาหาร ได้แก่ การสร้างเมือกและกรด ร่วมกับควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อเรียบที่ทางเดินอาหาร นอกจาก M. vaccae ที่เพิ่มการสร้าง Serotonin แล้ว ความสงบในจิตใจ และความพึงพอใจที่เกิดขึ้นขณะที่ปลูกต้นไม้ หรือการเห็นต้นไม้ที่เราปลูกเจริญเติบโต ก็ทำให้สมองหลั่ง Serotonin ได้เช่นกัน

การที่ต้นไม้ค่อยๆ เจริญเติบโต ออกดอกสีสันสวยงาม หรือออกผลผลิตที่กำลังจะเก็บได้ในไม่ช้า จะทำให้เรารู้สึกภาคภูมิใจ ชื่นใจ และมีความสุข โดยในขณะที่เรามีความรู้สึกพึงพอใจจะทำให้สมองหลั่ง Dopamine สารสื่อประสาทแห่งความสุข ซึ่งจะทำให้รู้สึกตื่นตัว กระฉับกระเฉง มีสมาธิมากขึ้น ช่วยลดความวิตกกังวล ดังนั้นจึงไม่เป็นที่น่าแปลกใจว่า ทำไมคนปลูกต้นไม้จึงสุขภาพจิตดี ปลดเปลื้องจากความเครียดต่างๆ ได้

แหล่งอ้างอิง :

https://www.fastcompany.com/

https://www.vichaiyut.com/

https://pharmacy.mahidol.ac.th/