ชีวาดี’ น้ำตาลมะพร้าวออร์แกนิก มุ่งสร้างมาตรฐาน เพิ่มคุณค่าด้วยงานวิจัยบุกตลาดเฮลท์ตี้ต่างแดน

‘ผลมะพร้าว’ เป็นซูเปอร์ฟู้ดที่ผู้ประกอบการ SME นำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์หลากหลายชนิด แต่หากจะบอกว่าเราสามารถนำน้ำจาก ‘ดอกมะพร้าว’ มาแปรรูปเป็น ไซรัป น้ำตาลทราย น้ำส้มสายชู ซีอิ๊ว น้ำจิ้ม และซอสปรุงรสต่าง ๆ ได้ แม้จะไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่นัก แต่ยังไม่เป็นที่รู้จักในวงกว้าง

 ดังนั้น หากจะนำน้ำหวานดอกมะพร้าวมาพัฒนาเป็นธุรกิจให้ตอบโจทย์การบริโภค สิ่งหนึ่งที่นิยมทำกัน คือ การสร้างคุณค่าและสะท้อนผ่านการบอกเล่าเรื่องราวสู่ผู้บริโภค รวมถึงสร้างมาตรฐานอาหารปลอดภัยที่สากลยอมรับ ดังเช่นกรณีของ บริษัทชีวาดี โปรดักส์ จำกัด ธุรกิจผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูปเพื่อสุขภาพ ปลอดสารเคมี หรือ Organic แบรนด์ ‘ชีวาดี’ (Chiwadi) ผู้จุดประกายตลาดความหวานจากมะพร้าวให้คนทั่วโลกรู้จัก ยอมรับในคุณภาพ และต่อยอดสู่ผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูปอีกมากมาย

คุณสารภี ยวดยง กรรมการผู้จัดการ บริษัทชีวาดี โปรดักส์ จำกัด กล่าวว่า ‘ชีวาดี โปรดักส์’ จดทะเบียนธุรกิจในปี 2554 โดยเห็น ‘ช่องว่าง’ ของน้ำตาลมะพร้าวซึ่งเป็นภูมิปัญญาดั้งเดิมที่มีการแปรรูปในครัวเรือน หรืออุตสาหกรรมแปรรูปขั้นต้นในท้องถิ่น โดยจะเห็นว่ามีน้ำตาลมะพร้าวขายในท้องตลาดทั้งแบบก้อน และแบบบรรจุปี๊บ แต่ส่วนใหญ่ใช้สารเคมีในกระบวนการผลิต จึงยังไม่สามารถตอบโจทย์การบริโภค หรือเป็นอาหารปลอดภัยระดับส่งออกไปตลาดต่างประเทศได้ 

ขณะที่เทรนด์เรื่องอาหารปลอดภัย เกษตรอินทรีย์ และผลิตภัณฑ์ออร์แกนิกได้รับความนิยมอย่างสูงในช่วงเวลานั้น ทั้งกำลังซื้อของผู้บริโภคในกลุ่มตลาดนี้ก็เพิ่มขึ้นมาก ดังนั้น หากจะทำธุรกิจน้ำตาลมะพร้าวให้ตอบโจทย์เทรนด์ออร์แกนิก สินค้าจะต้องปลอดสารเคมี และมีมาตรฐานการรับรองคุณภาพที่ทั่วโลกยอมรับ โดยโฟกัสตลาดต่างประเทศที่มูลค่าสูงและเปิดกว้าง 

โดยตลาดมีขนาดใหญ่ขึ้นทุกปีจากความรู้ใหม่ที่ชาวตะวันตกทราบถึงดัชนีน้ำตาลต่ำ และการมองหาความหวานที่ไม่ทำลายสุขภาพ Coconut nectar จึงเป็นทางออกของตลากโลก และสินค้าจากน้ำดอกมะพร้าว ทั้งน้ำส้มสายชูหมัก และซอสต่างๆล้วนเป็นตลาดใหม่ที่ขยายตัวรวดเร็วที่ประเทศไทยไม่มีใครทำเลย

อย่างไรก็ตาม เมื่อศึกษาตลาดในเชิงลึก กลับพบว่า ’ชีวาดี โปรดักส์’ ไม่ใช่รายแรกที่สนใจธุรกิจที่น้ำตาลมะพร้าว เพราะเดิมมีผู้เล่นในตลาดนี้อยู่บ้าง แต่ไม่ประสบความสำเร็จ เนื่องจากกระบวนการเก็บเกี่ยวน้ำหวานดอกมะพร้าวมีความซับซ้อน และยุ่งยากมากหากจะนำมาผลิตเป็นน้ำตาลที่ปลอดสารเคมีแบบ 100 % ขณะที่ซัพพลายเชนในอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องแทบไม่มีเลย สิ่งเหล่านี้จึงเป็นการเริ่มต้นที่ท้าทายมาก  

คุณสารภี สะท้อนภาพว่า การเก็บดอกมะพร้าวเป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน ซึ่งก่อนจะเกิดเป็นลูกมะพร้าวต้องเป็นดอกมะพร้าวก่อน โดยดอกมะพร้าวอ่อนจะอยู่ในกาบดอก กาบดอกมะพร้าวจะเหมือนกับกาบดอกไม้ทั่วไปคืออยู่ในอุ้งแต่จะอยู่ในลักษณะแทงเป็นแนวสูงขึ้นไป ซึ่งถ้าหากว่าดอกมะพร้าวแก่ก็จะปริและเปิดออก โดยเราจะใช้วิธีนำกระบอกไปห่อดอกมะพร้าวเอาไว้และตัดปลายดอกมะพร้าวทุกวันเพื่อให้ได้น้ำหวานดอกมะพร้าวเป็นประจำทุกวัน และเก็บเกี่ยววันละ 2 รอบ เช้าและเย็น ซึ่งรสชาติของดอกมะพร้าวแท้จะมีรสชาติที่หวานอมเปรี้ยว ซึ่ง ’ชีวาดี โปรดักส์’ จะใช้มะพร้าวพันธุ์น้ำตาลเป็นหลัก

คุณสารภี มองว่าสิ่งที่จะทำให้ทุกคนยอมรับในสินค้าของ ‘ชีวาดี โปรดักส์’ คือมาตรฐาน เริ่มจากการหาแหล่งวัตถุดิบหลัก ซึ่งตนไม่มีพื้นฐานหรือความรู้เกี่ยวกับธุรกิจมะพร้าวมาก่อน ทุกอย่างเริ่มจากศูนย์ โดยตนเดินทางไป อ.อัมพวา จ.สมุทรสงคราม ซึ่งเป็นพื้นที่ปลูกมะพร้าวแหล่งใหญ่ของประเทศ และมีชุมชนที่ทำน้ำตาลมะพร้าว และแทบจะไม่เหลือกี่รายที่ยังคงทำแบบดั่งเดิมอยู่

สิ่งที่คิดไว้ในตอนนั้น คือการจัดหาแหล่งวัตถุดิบที่มีเพียงพอต่อการพัฒนาเป็นอุตสาหกรรม และทุกกระบวนการจะต้องปลอดสารเคมี เริ่มจากปรับเปลี่ยนกรรมวิธีการผลิตน้ำตาลมะพร้าวของชาวบ้านให้เป็นแบบอินทรีย์หรือไม่ใช้สารเคมีใด ๆ เลย 

การทำธุรกิจที่ร่วมกับชุมชนของ ‘ชีวาดี โปรดักส์’ เน้นสร้างงาน สร้างอาชีพแก่คนในชุมชน เพื่อยกระดับรายได้ให้กลุ่มชาวบ้านที่เข้าร่วมโครงการทำน้ำตาลจากดอกมะพร้าว รวมถึงแรงงานในซัพพลายการผลิตทั้งหมดให้มีความพอใจในอาชีพ อยู่ดีกินดี และสอดรับกับการพัฒนาธุรกิจให้เติบโตควบคู่กับสังคมอย่างยั่งยืน (Sustainability) 

โดย คุณสารภี ได้ไปคลุกคลีกับชาวบ้านที่ แม่กลอง ศึกษากระบวนการเก็บน้ำหวานจากดอกมะพร้าวเพื่อนำมาต้มและเคี่ยวให้หนืดเป็นน้ำตาล ตลอดจนการมอบองค์ความรู้ใหม่ ๆ ในการปรับปรุงกระบวนการผลิตน้ำตาลมะพร้าวที่มีคุณภาพแก่ชาวบ้าน 

สำหรับส่วนสำคัญในการได้มาซึ่งวัตถุดิบคุณภาพ คือ งานปาดและเก็บน้ำดอกมะพร้าวที่เป็นวัตถุดิบสำคัญ ถือเป็นขั้นตอนที่มีความยุ่งยาก โดยมีกระบวนการตั้งแต่โน้มช่อดอกมะพร้าวแล้วปาดส่วนปลายช่อให้เกิดแผล น้ำหวานจะหยดลงจากรอยปาดแล้วจึงใช้กระบอกรองรับน้ำหวาน ต้องคอยมาเก็บน้ำหวานทุกเช้า-บ่าย เพื่อนำไปเคี่ยวเป็นน้ำตาล งานลักษณะนี้ต้องใช้ทักษะเฉพาะและความอดทน ซึ่งปัจจุบันแรงงานด้านนี้หาได้ยากเต็มที

คุณสารภี กล่าวด้วยว่า การรักษาความสดใหม่ของวัตถุดิบเป็นเรื่องที่สำคัญ เนื่องจากเชื้อแบคทีเรียในอากาศและอุณหภูมิที่สูงมากจะทำให้น้ำหวานดอกมะพร้าวเปรี้ยว หรือเกิดการเปลี่ยนสภาพ ด้วยเหตุนี้การเก็บน้ำหวานดอกมะพร้าวแบบดั้งเดิม ชาวบ้านบางรายจะใส่เปลือกไม้พะยอม หรือไม้เคี่ยมตากแห้งลงไปเพื่อยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อจุลินทรีย์ได้ชั่วคราว แต่จะทำให้เกิดรสฝาดหรือขม ดังนั้น บางส่วนจึงอาจเลือกที่จะใส่สารกันบูดหรือสารที่สามารถยับยั้งการเน่าเสียซึ่งเป็นสารเคมี ขณะที่ ‘ชีวาดี โปรดักส์’ ทุกขั้นตอนจะทำแบบดั้งเดิม ไม่ใช้สารเคมี เป็นวิถีธรรมชาติที่ดีต่อผู้บริโภค

รวมถึงการปรับปรุงพื้นที่โรงงานผลิตของชาวบ้านให้มีความสะอาด ถูกสุขลักษณะ เป็นมาตรฐานขั้นต้นที่ต้องทำและค่อย ๆ แนะนำชาวบ้านให้ปรับเปลี่ยนไปทีละขั้นตอน ใช้เวลานานพอสมควรกว่าทุกอย่างจะลงตัว จนสามารถผลิตน้ำตาลมะพร้าวที่มีคุณภาพและปลอดสารเคมี 

คุณสารภี  กล่าวว่า ที่ผ่านมา มีการลงพื้นที่ไปศึกษาแลกเปลี่ยนความรู้ และถ่ายทอดองค์ความรู้การพัฒนาคุณภาพผลผลิตให้มีมาตรฐานแก่ชาวบ้านในจังหวัดสมุทรสงคราม

 “ตอนนั้นยังเรียกว่าอยู่ในขั้นทดลอง เพราะต้องการดูว่าชาวบ้านจะสามารถผลิตวัตถุดิบได้ในปริมาณที่เพียงพอต่อการนำไปต่อยอดในอุตสาหกรรม และทำให้มีมาตรฐานที่ดียิ่งขึ้นได้หรือไม่” 

ด้วยเหตุนี้ ในการบริหารจัดการงานชุมชน จึงต้องให้ชาวบ้านเข้าใจในสิ่งที่เราทำ ขณะเดียวกัน ต้องเข้าใจชาวบ้านด้วยว่ามีวิถีชีวิตและทำงานอย่างไร มีปัญหาในกระบวนการไหนบ้าง เพื่อปรับปรุงและแก้ไขให้ตรงตามความต้องการของตลาด ซึ่งต้องทำให้ชาวบ้านดูว่าทำแบบนี้ แล้วจะขายได้ ชาวบ้านจึงเริ่มเปลี่ยนมาทำแบบที่เราอยากให้ทำ คือทุกขั้นตอนต้องไม่ใช้สารเคมีเลย 

ต่อมา ‘ชีวาดี โปรดักส์’ ได้รับมาตรฐานการรับรองผลิตภัณฑ์ออร์แกนิก ซึ่งถือเป็นใบเบิกทางไปสู่การต่อยอดวัตถุดิบให้เป็นผลิตภัณฑ์  

“ทำงานร่วมกับชาวบ้านและวิสาหกิจชุมชนเป็นเรื่องยาก การเปลี่ยนแนวคิดหรือความเคยชินเดิม ๆ ต้องใจเย็น ค่อยเป็นค่อยไป เหมือนเราไปจีบเขา การจะให้เขายอมรับและเชื่อใจ ย่อมต้องใช้เวลา” 

คุณสารภี  กล่าวอีกว่า ภายหลังจากการรวมกลุ่มชาวสวนมะพร้าวที่สมัครใจเข้าร่วมเพื่อพัฒนาคุณภาพวัตถุดิบน้ำตาลมะพร้าว ต่อมาทำทั้งสวนของบริษัทฯ และมีสวนมะพร้าวเข้าร่วมมากขึ้น จนในที่สุดก็ได้ปริมาณที่มากพอสำหรับพัฒนาเป็นอุตสาหกรรม จนนำวัตถุดิบที่เป็นน้ำตาลมะพร้าวเข้าสู่โรงงานผลิต เป็นการยกระดับมาตรฐานสินค้าให้สูงขึ้นอีกขั้น เช่น FSSC, HACCP, GMP เป็นต้น เพื่อปูทางไปสู่ตลาดต่างประเทศ 

ด้านการตลาด ‘ชีวาดี โปรดักส์’ ใช้กลยุทธ์ ‘ความจริงแท้’ คือใช้ของจริงไม่ปลอมปน วัตถุดิบที่ใช้ต้องเป็นของแท้จากธรรมชาติ ปลอดสารเคมี ซึ่งสิ่งการันตีคุณภาพ คือบริษัทได้รับคัดเลือกจากสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (NIA) เข้าประกวดสินค้าแปลกใหม่ที่มีนวัตกรรม โดยผลิตภัณฑ์ที่ได้รางวัล คือ  น้ำหวานดอกมะพร้าวอินทรีย์ ได้รางวัลนวัตกรรมการปรับเปลี่ยนโมเลกุลน้ำตาลมะพร้าวที่มีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำ เป็นทางเลือกใหม่ให้กับผู้บริโภคที่รักสุขภาพ และผู้บริโภคที่ต้องควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด และน้ำตาลมะพร้าวทรายทอง ตรา ทำ.มา.นาน ได้รางวัลชนะเลิศการออกแบบอาหาร ที่ใช้ใยอาหารในการป้องกันการเกาะติดของน้ำตาลชนิดผง และได้รับอนุสิทธิบัตรคุ้มครองกระบวนการผลิต

คุณสารภี  กล่าวว่า การขยายสู่ตลาดต่างประเทศ มีมูลค่าสูง รวมถึงสินค้าต้องมีมาตรฐานที่สากลยอมรับ ดังนั้น ไม่เพียงการนำวัตถุดิบอย่าง น้ำตาลมะพร้าว มาปรับปรุงคุณภาพเท่านั้น แต่ต้องต่อยอดด้วยงานวิจัยและนวัตกรรม เช่น การสกัดสรรพคุณของน้ำตาลมะพร้าวที่ดีต่อสุขภาพ รวมถึงการออกงานแสดงสินค้า และการประชุมวิชาการที่มีคนสนใจเรื่องน้ำตาลมะพร้าว เพื่อเผยแพร่ข้อมูลสินค้าให้เกิดการรับรู้สิ่งที่เราทำไปด้วย เป็นทั้งการส่งต่อความรู้ ควบคู่การตลาดนั่นเอง 

หลังจากที่ผลิตภัณฑ์ชิ้นแรก คือ น้ำหวานดอกมะพร้าวอินทรีย์ ออกสู่ตลาด มีออเดอร์จากต่างประเทศหลั่งไหลเข้ามามากมาย หลังจากนั้นผลิตภัณฑ์ชิ้นที่สองของ ‘ชีวาดี โปรดักส์’  จึงออกสู่ตลาด นั่นคือ น้ำส้มสายชูหมักจากดอกมะพร้าวอินทรีย์ ต่อยอดจากการนำน้ำหวานดอกมะพร้าวมาหมักเป็นน้ำส้มสายชู  อีกทั้งยังนำผลิตภัณฑ์ ไปแตกไลน์สู่ผลิตภัณฑ์อื่นอีกหลากหลายชนิด อาทิ การพัฒนาเป็นซอสปรุงรส น้ำจิ้ม ซีอิ๊ว ต่าง ๆ เช่น อะมิโนมะพร้าว (Coconut aminos) ที่เข้ามาแทนซีอิ้วจากกลุ่มแพ้ถั่ว กลูเตน และหลีกเลี่ยงการใช้อาหารดัดแปรพันธุกรรม ซอสปรุงรสจากมะพร้าวอินทรีย์ เพื่อจำหน่าย ช่วยให้ชุมชนที่ผลิตน้ำตาลมะพร้าวมีรายได้เพิ่มขึ้น 

ปัจจุบัน ‘ชีวาดี โปรดักส์’ มีสวนมะพร้าวที่เข้าร่วมโครงการกว่า 300 ไร่ ใช้วัตถุดิบประมาณ 200 ตันต่อเดือน จากกระแสการเติบโตของเทรนด์อาหารปลอดภัยและสุขภาพ ทำให้มีออเดอร์เข้ามาอย่างต่อเนื่อง โดยมีตลาดหลักปลายทาง คือตลาดต่างประเทศ 

คุณสารภี เผยมุมมองว่า แม้ปัจจุบันจะเกิดคู่แข่งรายใหม่ ๆ ในตลาดเดียวกันมากมาย แต่กระบวนการได้มา ราคา การผลิต รวมไปถึงนวัตกรรม มีความแตกต่างกัน ด้วยเหตุนี้บริษัท จึงโฟกัสที่สินค้าที่มีมาตรฐาน ที่แท้จริง และตลาดต่างประเทศ รวมถึงการเป็นซัพพลายวัตถุดิบให้แบรนด์ส่งออกรายใหญ่ให้เพียงพอ ซึ่งนับว่าท้าทายมาก 

ประกอบกับปัจจุบัน เรามีพันธมิตรธุรกิจในต่างประเทศที่แลกเปลี่ยนข้อมูลด้านต่าง ๆ รวมทั้งยังได้มีการจับมือกับธุรกิจค้าปลีกในประเทศเพื่อพัฒนาแบรนด์ ‘ชีวาดี’ ในช่องทางขายปลีกต่าง ๆ อีกด้วย 

คุณสารภี ทิ้งท้ายว่า เป้าหมายต่อไป คือการสร้างธุรกิจอย่างสมดุล จึงเลือกทำในสิ่งที่ถนัด และเปิดกว้างแก่ทุกธุรกิจที่สนใจทำงานร่วมกัน เพราะเชื่อในความจริงแท้ และเน็ตเวิร์คกิ้ง เพื่อสร้างซัพพลายเชนน้ำตาลมะพร้าวที่เข้มแข็ง ตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ ควบคู่กับการสร้างสังคมให้เกิดการแบ่งปันที่ยั่งยืน