กรณีศึกษา ‘เซนต์ บิวตี้ คอสเมติก’ สร้างธุรกิจด้วย ‘นวัตกรรม’ ตอบโจทย์ตลาดเครื่องสำอางและความงาม

WIPO (World Intellectual Property Organization) หน่วยงานผู้จัดอันดับศักยภาพประเทศด้านนวัตกรรมได้ประกาศผลการจัดอันดับดัชนีนวัตกรรมโลก Global Innovation Index (GII) ประจำปี 2022 โดยสวิตเซอร์แลนด์เป็นประเทศที่มีเศรษฐกิจนวัตกรรมมากที่สุดในโลก 12 ปีติดต่อกัน จากทั้งหมด 132 ประเทศ ตามด้วย สหรัฐอเมริกา สวีเดน สหราชอาณาจักร และเนเธอร์แลนด์ สำหรับดัชนีนวัตกรรมโลกของประเทศไทยอยู่ที่ 34.9 ดัชนี อันดับ 43 และอันดับ 3 ในอาเซียนรองจาก สิงคโปร์ อันดับ 7 และมาเลเซีย อันดับ 36

Global Innovation Tracker ระบุว่า แม้เศรษฐกิจโลกจะตกต่ำ แต่การลงทุนด้านวิทยาศาสตร์และนวัตกรรมในช่วงที่ผ่านมากลับฟื้นตัวอย่างน่าสนใจ เนื่องจากภาคธุรกิจทั่วโลกต่างตระหนักได้ว่า ‘นวัตกรรมเป็นรากฐานของโลกธุรกิจสมัยใหม่’ ดังนั้น จึงมีการลงทุนเพื่อสร้างและพัฒนานวัตกรรมของตนเองขึ้นมาเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันให้กับธุรกิจ 

ขณะที่ภาพรวมการลงทุนวิจัยและพัฒนาของไทย มีการสำรวจค่าใช้จ่ายด้านการวิจัยและพัฒนาประจำปี 2564 (สำรวจข้อมูลปี 2563) โดยสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) พบว่า การลงทุนวิจัยและพัฒนาเติบโตขึ้นเป็นจำนวนรวมกว่า 208,009 ล้านบาท โดยเฉพาะอย่างยิ่งสัดส่วนการลงทุนของภาครัฐที่เพิ่มมากขึ้น คิดเป็นจำนวน 66,304 ล้านบาท และภาคเอกชน 141,705 ล้านบาท 

โดยสัดส่วนภาครัฐต่อภาคเอกชนอยู่ที่ร้อยละ 32 และร้อยละ 68 ตามลำดับ ซึ่งการลงทุนจากภาครัฐเพิ่มขึ้นจากปีก่อนหน้าถึงเกือบร้อยละ 10 สำหรับภาพรวมค่าใช้จ่ายด้านการวิจัยและพัฒนาของประเทศต่อจีดีพียังเติบโตต่อเนื่องอยู่ที่ร้อยละ 1.33 จากปีก่อนหน้าที่อยู่ที่ร้อยละ 1.14 

อีกข้อมูลที่น่าสนใจ คือ ในปี 2563 ทั่วโลกมีการยื่นขอสิทธิบัตรทรัพย์สินทางปัญญากว่า 3,276,700 คำขอ ขณะที่ประเทศไทยมีการยื่นขอจดสิทธิบัตร 7,525 คำขอ ซึ่งไม่สูงนัก แต่ก็มีการยื่นขอจดผลิตภัณฑ์อรรถประโยชน์ (Utility model) และมีการขอจดอนุสิทธิบัตรสูงเป็นอันดับ 9 ของโลก 

ข้อมูลนี้แสดงให้เห็นว่า รูปแบบการพัฒนาด้านนวัตกรรมของผู้ประกอบการไทยส่วนใหญ่ ยังมุ่งเน้นการพัฒนา ต่อยอดจากที่มีอยู่เดิม ลักษณะการใช้เทคโนโลยียังไม่สูงนัก แต่เน้นความค่อยเป็นค่อยไป หรืออาจมองอีกนัยหนึ่ง ผู้ประกอบการไทยเก่งในด้านการ ‘ต่อยอดนวัตกรรม’ มากกว่าการสร้างนวัตกรรมใหม่ที่ยังเป็นข้อจำกัด โดยเฉพาะในด้านเทคโนโลยีขั้นสูง  

5 รูปแบบนวัตกรรมสร้างโอกาสใหม่

จากการที่ธุรกิจทั่วโลกตระหนักดีว่า นวัตกรรมเป็นส่วนสำคัญของการประสบความสำเร็จในโลกธุรกิจสมัยใหม่ การใช้กลยุทธ์ธุรกิจที่เน้นนวัตกรรม สามารถช่วยให้ธุรกิจเราแตกต่างจากธุรกิจรายอื่น เหตุนี้ Business model Innovation ที่เพิ่มความได้เปรียบและการสร้างมูลค่าโดยเปลี่ยนคุณค่าการนำเสนอของธุรกิจต่อลูกค้ามีได้หลายรูปแบบ ได้แก่: 

1.สร้างผลิตภัณฑ์หรือบริการใหม่

2.พัฒนาช่องทางการจัดจำหน่ายใหม่

3.เปลี่ยนรูปแบบการกำหนดราคา

4.ใช้เทคโนโลยีใหม่

5.เข้าสู่ตลาดใหม่

นวัตกรรมสามารถนำเสนอในรูปแบบต่าง ๆ หากสามารถปรับให้เข้ากับความชอบ ความต้องการ และพฤติกรรมของผู้บริโภคได้ จะสามารถสร้างโอกาสให้ธุรกิจได้ แต่ส่วนสำคัญในการรักษาความสามารถในการแข่งขันคือสภาพแวดล้อมทางธุรกิจที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

กรณีศึกษา SME ก็เติบโตจากนวัตกรรมได้

บริษัท เซนต์ บิวตี้ คอสเมติก (ประเทศไทย) จำกัด ธุรกิจครอบครัว (Family Business) ที่เริ่มจากการนำองค์ความรู้ด้านเวชสำอางสมุนไพรและแพทย์แผนไทยมาพัฒนาโดยการนำวัตถุดิบ  ‘มะพร้าว’ มาทำ ‘ทรีทเมนท์น้ำมันมะพร้าว’ ผลิตภัณฑ์ดูแลเส้นผมเพื่อจำหน่ายในตลาด และเป็นจุดเริ่มต้นของ SME รายเล็กที่ก่อตั้งเมื่อปี 2549 ปัจจุบันเป็น SME ที่ประสบความสำเร็จทั้งด้านยอดขาย ผลกำไร และมีการเติบโตที่สะท้อนถึงความยั่งยืนในการดำเนินธุรกิจ

สำหรับกลยุทธ์ด้านนวัตกรรมของ เซนต์ บิวตี้ เน้นพัฒนา ‘นวัตกรรมจากสมุนไพร’ ที่ตอบโจทย์ผู้บริโภค โดยเฟ้นหาสมุนไพรไทยที่มีคุณภาพดีในแต่ละพื้นที่ เพื่อนำมาแปรรูปด้วยนวัตกรรม เป็นผลิตภัณฑ์เวชสำอางและความงาม ที่เพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าได้ และพัฒนาต่อยอดเป็นนวัตกรรมของใช้ในชีวิตประจำวันที่ผู้บริโภคเข้าถึงได้ง่าย พร้อมทั้งเพิ่มองค์ความรู้ถึงคุณประโยชน์ของสมุนไพรที่นำมาใช้แก่ผู้บริโภค จนสามารถแตกไลน์ผลิตเป็นกลุ่มสินค้าต่าง ๆ มากมาย เช่น 

1.กลุ่มผลิตภัณฑ์ดูแลผิวกาย เช่น ครีมนวดส้นเท้าแตกที่เป็นนวัตกรรมและองค์ความรู้จากเปลือกกล้วยหอม ที่เป็นวัสดุเหลือทิ้ง 

2.กลุ่มผลิตภัณฑ์ดูแลเส้นผม เช่น แชมพูใบหมี่ – ดอกอัญชัน สารสกัดจากใบหมี่พืชสมุนไพรท้องถิ่นที่พบมากในเขตภาคเหนือและภาคอีสาน และดอกอัญชัน 

3.กลุ่มเครื่องสำอางและความงาม เช่น เซรั่มรังไหม ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวหน้าจากสารสกัดจากที่ได้จากเส้นไหมหรือรังไหม และลิปบาล์มสครับริมฝีปากสูตรน้ำมันมะพร้าว มีส่วนผสมจากโคโค่บัตเตอร์ น้ำมันมะพร้าว และผงสครับจากเนื้อในมะพร้าว

4.กลุ่มอาหารเสริม อาทิ เครื่องดื่มสมุนไพรตรีผลา ที่ประกอบด้วยผลไม้ 3 ชนิด มะขามป้อม สมอไทย สมอพิเภก และตรีผลา แคปซูล บำรุงร่างกาย 

ปัจจุบัน เซนต์ บิวตี้ ได้ต่อยอดสมุนไพรสู่ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ กว่า 360 ชนิด เน้นจุดขายที่โดดเด่น คือ ผลิตภัณฑ์เวชสำอางและความงามจากสมุนไพร  ถือได้ว่าเป็น SME รายเล็กที่มองการณ์ไกล ที่เริ่มต้นจากการเป็นสินค้าโอทอป (OTOP) ท้องถิ่น จนได้รับคัดสรรเป็นโอทอประดับ 5 ดาว ภายใต้แบรนด์ ‘ชีววิถี’ ที่เน้นตลาดผู้บริโภคทั่วไป  และแบรนด์ ‘SENSE’ ผลิตภัณฑ์ที่เจาะกลุ่มผู้ใช้ในร้านสปาและความงาม โดยมุ่งเจาะตลาดตั้งแต่ผู้บริโภคระดับกลางไปจนถึงระดับบน 

สำหรับกลยุทธ์ของ เซนต์ บิวตี้ ในกิจกรรมต้นน้ำ คือการพัฒนาคุณภาพสินค้าและแหล่งซัพพลายวัตถุดิบคุณภาพ ด้วยการร่วมมือกับกลุ่มวิสาหกิจชุมชนผู้ปลูกสมุนไพร นำไปสู่การพัฒนามาตรฐานการรับรอง อาทิ มาตรฐาน อย. มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) OTOP Halal GMP และ ISO 9001:2015 เพื่อยกระดับการแปรรูปสมุนไพรเพิ่มมูลค่าในเชิงอุตสาหกรรม และยังสร้างความแตกต่างให้สินค้าสมุนไพร 

โดยการนำองค์ความรู้ด้านวิจัยและนวัตกรรมขั้นสูงที่ได้รับการส่งเสริมจากภาครัฐมาพัฒนาเพื่อยกระดับสมุนไพรพื้นบ้านทั่วไป สู่ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางที่เป็นของใช้ในชีวิตประจำวันที่มีคุณภาพ แต่หาซื้อง่าย ในราคาไม่แพง จึงได้รับความเชื่อมั่นจากผู้บริโภคทั้งในประเทศ และตลาดต่างประเทศ รวมทั้งเพิ่มขีดความสามารถในการเปิดตลาดรับจ้างผลิต (OEM) กลุ่มสินค้าเวชสำอางและความงามจากสมุนไพรอีกด้วย 

รางวัลนวัตกรรมระดับโลก เพิ่มคุณค่าสินค้า 

ที่ผ่านมา เซนต์ บิวตี้ มีการพัฒนาและวิจัยสินค้า (R&D) ระดับสูงอย่างต่อเนื่อง โดยใช้วัตถุดิบหลักจากสมุนไพรไทย ทำให้ได้รับรางวัลด้านนวัตกรรมระดับนานาชาติในหลายด้าน เช่น 

-รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 ด้านสังคม จากการประกวดสุดยอดนวัตกรรม 7 Innovation Awards 2018 (แชมพูสมุนไพรใบหมี่อัญชัน) 

-รางวัลเชิดชูเกียรติผลิตภัณฑ์สมุนไพร OTOP ดีเด่นระดับชาติ ประจำปี 2564 จากนวัตกรรมทรีทเม้นท์บำรุงผมจากมะพร้าว)

- รางวัลนวัตกรรมโลกประจำปี 2561 ประเทศโปแลนด์ จากนวัตกรรมเซรั่มรังไหม

- รางวัลเหรียญทองการประกวดสินค้านวัตกรรมและจัดแสดงสินค้าระดับนานาชาติ ประเทศอังกฤษ ปี 2562 ครีมนวดส้นเท้าแตกสูตรเปลือกกล้วยหอม และลิปบาล์ม สครับมะพร้าวที่ใช้วัตถุดิบจากผงมะพร้าว เป็น

นวัตกรรมสินค้าที่ช่วยแก้ปัญหาเปลือกกล้วยหอมและเปลือกมะพร้าวที่เป็นขยะเหลือทิ้งในโรงงานผลิต โดยการนำมาต่อยอดเพื่อเพิ่มมูลค่า 

 

นอกจากนี้ ในช่วงการระบาดของเชื้อไวรัสโควิด 19 เซนต์ บิวตี้ ได้ออกผลิตภัณฑ์ใหม่ คือ ‘แอลเจลโลยี แอนตี้ พอลลูชั่น’ เป็นแนวคิดในการปรับตัวของธุรกิจในภาวะที่สังคมและเศรษฐกิจเกิดวิกฤต โดยพัฒนาเจลล้างมือชนิดฆ่าเชื้อโรคที่ต่อยอดจากงานวิจัยสารสกัดจากว่านหางจระเข้ ซึ่งนำความต้องการของลูกค้าในช่วงที่เชื้อโควิด 19 ระบาดอย่างหนัก มาพัฒนาเป็นสินค้าใหม่ นอกจากช่วยฆ่าเชื้อโรคแล้ว ยังมีสรรพคุณช่วยบำรุงผิวพรรณได้ด้วย ทำให้ได้ถึง 2 คุณประโยชน์ในเวลาเดียวกัน

ปัจจุบัน กลุ่มผลิตภัณฑ์ภายใต้แบรนด์ ‘ชีววิถี’ และ ‘SENSE’ มีตัวแทนจำหน่ายในประเทศ และอีกกว่า 26 ประเทศ โดยวางจำหน่ายในร้านสมุนไพร โมเดิร์นเทรด และร้านสะดวกซื้อชั้นนำ มีสินค้ากว่า 360 รายการ อาทิ สบู่ แชมพู ครีมนวดผม โลชั่น น้ำมันมะพร้าว น้ำมันนวดตัว ลูกประคบ สมุนไพรอบตัว ผลิตภัณฑ์จากน้ำมันรังไหม และล่าสุดคือ เจลว่านหางจระเข้  

นวัตกรรมสร้างความสำเร็จ

การสร้างแบรนด์เครื่องสำอางสมุนไพร ไม่พียงต้องมี Mindset ในการทำธุรกิจเชิงนวัตกรรมเพื่อสร้างโอกาสหรือสร้างตลาดใหม่ขึ้นมา เพื่อชูจุดเด่นเรื่องคุณภาพ แต่ต้องมีหลักฐานข้อมูลทางวิทยาศาสตร์และการทดลองเพื่อรองรับมาตรฐานที่น่าเชื่อถือ และทำตลาดโดยนำเสนอองค์ความรู้ใหม่ ๆ ของสารสกัดจากสมุนไพรไปจนถึงโฟกัสตลาดและกลุ่มผู้บริโภคเป้าหมายที่เข้าถึงคนได้หลากหลายกลุ่ม หรือเรียกได้ว่าเป็นการนำนวัตกรรมมาพัฒนาสินค้าสมุนไพรให้เข้าถึงตลาดของคนส่วนใหญ่ได้มากขึ้น (Mass Market) 

จากกรณีศึกษาของ เซนต์ บิวตี้ สะท้อนให้เห็นว่า แม้จะเป็นผู้ประกอบการตัวเล็ก ๆ ก็สามารถ‘สร้างนวัตกรรม’ เพื่อความได้เปรียบในการแข่งขันและสร้างการเติบโต หรือสร้างตลาดของตนเองได้เช่นกัน 

อย่างไรก็ตาม นวัตกรรม ยังเต็มไปด้วยบททดสอบและความท้าทายไม่น้อย อาทิ การต่อต้านการเปลี่ยนแปลงของบุคลากรในองค์กร หรือความไม่แน่นอน เนื่องจากการสร้างสิ่งใหม่ต้องใช้เวลาปรับตัว มีต้นทุนด้านงานวิจัยและนวัตกรรมสูง ทั้งในแง่ของเวลาและทรัพยากร 

รวมถึงข้อจำกัดด้านกฎหมาย ระเบียบข้อบังคับ อาจเป็นความท้าทายของผู้ประกอบการที่ต้องเผชิญ แต่  ‘นวัตกรรม’ ยังคงเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพของธุรกิจยุคใหม่ ซึ่งหากพิจารณาภาพรวมของประเทศ มีหลายหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต่างช่วยกันส่งเสริมผู้ประกอบการ SME ให้นำแนวคิดด้านนวัตกรรมมาพัฒนาและต่อยอดธุรกิจของตัวเองให้เกิดความเข้มแข็ง 

เช่นเดียวกับกรณีศึกษาของ เซนต์ บิวตี้ เป็นหนึ่งตัวอย่างแห่งความสำเร็จที่แสดงให้เห็นถึงความพยายามตลอดระยะเวลาหลายปีที่ผ่านมา จนสามารถยกระดับเป็นธุรกิจ SME ที่มีแนวทางการเติบโตด้วยการนำแนวคิด BCG มาผสมผสานกับนวัตกรรมได้อย่างลงตัว จนนำไปสู่ความยั่งยืนของการดำเนินธุรกิจต่อไปในอนาคต 

อ้างอิง : 

https://www.facebook.com/sensethaispa/photos

https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/2022/ 

(https://www.nxpo.or.th/th/11221/) 

https://www.nia.or.th/bookshelf/view/230) 

https://www.chivavithi.com/

https://www.bangkokbanksme.com/en/23-4focus-saint-beauty-cosmetics-sustainable-with-esg