ส่องความพร้อม ศักยภาพตลาด และโอกาสการค้า e–Commerce ใน CLMV

วันนี้ Bangkok Bank SME ขอพาทุกท่านมาสำรวจตลาดการค้า e–Commerce ของประเทศเพื่อนบ้านในกลุ่ม CLMV (กัมพูชา ลาว เมียนมาร์ และเวียดนาม) ว่าในแต่ละประเทศมีการพัฒนา และปรับตัวเข้าสู่โลกดิจิทัลอย่างไรบ้าง  ซึ่งข้อมูลเหล่านี้อาจจะนำไปสู่การปรับกลยุทธ์การค้า การลงทุน เพื่อเพิ่มศักยภาพการแข่งขันของ SME ไทยเพิ่มมากขึ้น

การค้า e–Commerce ภายในประเทศกัมพูชา มีการพัฒนาระบบการชำระเงินมากขึ้น ขณะที่ผู้ให้บริการโลจิสติกส์ มีการปรับใช้ระบบ GPS ในการให้บริการมากขึ้นเช่นกัน ทว่ายังพบว่ามีปัญหาในแง่ของโครงสร้างพื้นฐาน และระบบ ICT (Information And Communication Technology)

รวมถึงยังขาดกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลและอาชญากรรมทางไซเบอร์ที่เหมาะสม ประกอบกับปัญหาในการจัดเก็บและรวบรวมฐานทะเบียนที่อยู่ประชากร ที่ส่งผลให้เกิดความผิดพลาดในการจัดส่งสินค้าบ่อยครั้ง 

สำหรับแพลตฟอร์ม e–Commerce ยอดนิยม ได้แก่ Glad Market ซึ่งเป็นตลาดออนไลน์ที่ได้รับความนิยมสูงที่สุด รองลงมาคือ Shop168 และ MALL855 ซึ่งพัฒนารูปแบบการให้บริการเป็นแอปพลิเคชัน โดยเปิดให้ดาวน์โหลดฟรีบนอุปกรณ์แอนดรอยด์ 

เนื่องจากแพลตฟอร์ม e–Commerce ภายในประเทศลาวยังไม่ได้รับความนิยมเท่าที่ควร จำนวนผู้ใช้งานยังถือว่าอยู่ในระดับต่ำเมื่อเทียบกับอีกหลายประเทศในกลุ่มอาเซียน ซึ่งประชากรลาวส่วนใหญ่ยังซื้อ-ขายสินค้าออนไลน์ผ่านโซเชียลมีเดียอย่างไม่เป็นทางการ

รวมถึงยังมี Official shop account ของผู้ประกอบการไม่มาก ซึ่งต้องอาศัยยุทธศาสตร์ในการพัฒนาตลาด e–Commerce ให้ได้อย่างเป็นรูปธรรม รวมถึงการการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน ระบบฐานทะเบียนที่อยู่ และกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลอย่างเหมาะสม

แพลตฟอร์ม e–Commerce ยอดนิยม ได้แก่ Plaosme ซึ่งสนับสนุนให้กลุ่ม SME มีพื้นที่ขายสินค้าทั้งในประเทศและประเทศอื่น ๆ ในอาเซียน 

ระบบการค้า e–Commerce ของประเทศเมียนมาร์ยังขาดความพร้อมในการพัฒนา ไม่ว่าจะมองในแง่ของโครงสร้างพื้นฐาน ระบบ ICT โลจิสติกส์ ระบบการชำระเงิน และอีกหลายปัจจัยที่เกี่ยวข้อง อีกทั้งยังขาดกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลและอาชญากรรมทางไซเบอร์โดยเฉพาะ 

ประกอบกับการให้บริการอินเทอร์เน็ตที่ยังไม่ครอบคลุม ทำให้อัตราการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตของประชากรมีเพียง 33.4% ของประชากรทั้งหมดเท่านั้น ซึ่งส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในเขตเมืองใหญ่อย่าง ย่างกุ้ง

ทว่าประชากรในประเทศเมียนมาร์ เริ่มมีความสนใจการใช้งานระบบการค้า e–Commerce มากขึ้นจากเดิม และยังมีแพลตฟอร์มซื้อ-ขายสินค้าออนไลน์ที่ได้รับความนิยมอีกด้วย 

แพลตฟอร์ม e–Commerce ยอดนิยม ได้แก่ BaganMart, OneKyat และ Shop.com.mm

นับว่าเป็นประเทศที่ตลาด e–Commerce มีอัตราการเติบโตที่รวดเร็วขึ้นมาก โดยเฉพาะในช่วงไม่กี่ปีมานี้ ประชากรในประเทศนิยมซื้อสินค้าผ่านช่องทางออนไลน์กันมากขึ้น อีกทั้งยังมีการพัฒนาในส่วนของระบบโครงสร้างพื้นฐาน ระบบ ICT ระบบการขนส่ง ระบบการชำระเงิน และการส่งเสริมตลาด e–Commerce จากทั้งภาครัฐฯ และภาคเอกชนด้วย 

แพลตฟอร์ม e–Commerce ยอดนิยม ได้แก่ Lazada ซึ่งเข้ามาลงทุนในตลาดเวียดนามตั้งแต่ปี 2555 นอกจากนี้ยังมีเว็บไซต์ Thegioididong ที่สามารถรองรับการชำระเงินผ่านบัตรเครดิต และการทำธุรกรรมผ่านธนาคารได้อีกด้วย

แม้ว่าตลาดการซื้อ-ขายสินค้าออนไลน์ใน CLMV อาจยังดูเหมือนอยู่ในระหว่างการพัฒนาที่ไม่ได้มีความเคลื่อนไหวมากนัก แต่กระแสตลาด e–Commerce ในไทย พบว่ามีการเติบโตอย่างคึกคัก และแข่งขันกันค่อนข้างสูง

ซึ่งแผ่อิทธิพลไปถึงกลุ่มผู้บริโภคในประเทศใกล้เคียงอย่าง CLMV โดยตรง เป็นโอกาสให้เทรนด์ความนิยมซื้อ-ขายสินค้าออนไลน์ค่อย ๆ แทรกซึมเข้าไปในกลุ่มประเทศเพื่อนบ้านเหล่านี้ โดยเฉพาะในประเทศที่น่าจับตาที่สุดอย่าง เวียดนาม เนื่องจากจำนวนประชากรชนชั้นกลาง ซึ่งเป็นกำลังซื้อหลัก มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ตามการเจริญเติบโตของเศรษฐกิจภายในประเทศ

ทั้งนี้ ข้อมูลจาก KPMG ซึ่งเป็น 1 ใน Big 4 บริษัทผู้ให้บริการด้านการตรวจสอบบัญชีรายใหญ่ที่สุดของโลก เผยว่า ผู้ประกอบการในไทยสามารถเจาะเข้าถึงตลาดในกลุ่ม CLMV ได้ง่าย โดยมีอัตราการเติบโตเฉลี่ยจากปี 2021 ถึง 2022 อยู่ที่ 3.95% ด้วยความได้เปรียบทางภูมิศาสตร์

ซึ่งไทยเป็นประเทศที่มีพรมแดนเชื่อมต่อกับหลายประเทศ รวมถึงท่าเรือสำคัญ อีกทั้งยังมีทรัพยากรธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์ และคาดว่าจะมีอัตราการเติบโตสูงขึ้นอีกในปีต่อไป

อย่างไรก็ตาม การที่จะเจาะตลาด e–Commerce ในกลุ่มประเทศ CLMV ได้อย่างมีศักยภาพนั้น ‘เอกลักษณ์สินค้า’ นับเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ผู้บริโภคยอมสั่งซื้อสินค้าทางออนไลน์จากต่างประเทศ รวมถึงรูปแบบการบริการด้านการขนส่งข้ามเขตแดน

ที่ปฏิเสธไม่ได้ว่ามีผลต่อการตัดสินใจซื้อของผู้บริโภคค่อนข้างมากเช่นกัน ผู้ประกอบการ SME ที่หวังจะขยายธุรกิจออนไลน์ไปสู่ต่างแดน ควรคำนึงถึงการแข่งขันกับผู้ประกอบการขายสินค้าออนไลน์ในประเทศนั้น ๆ รวมถึงการแข่งขันด้านคุณภาพ และ ราคาด้วย

อ้างอิง :

• สถาบันระหว่างประเทศเพื่อการค้าและการพัฒนา (ITD)

• ศูนย์ข้อมูลอัญมณีและเครื่องประดับ สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน) 

• https://kpmg.com/th/en/home/insights/2023/05/rethinking-supply-chains.html