แมลงจำพวก ตั๊กแตน จิ้งหรีด
หนอนไม้ไผ่ เป็นอาหารพื้นบ้านของคนชนบทมานาน แต่ช่วงหลายปีที่ผ่านมา “แมลง” เริ่มกลายเป็นธุรกิจในรูปแบบของกิน
อาทิ ทอด อบ อัดแท่ง สารสกัด มีทั้งรูปแบบบ้านๆ ขายตามรถเข็น
ไปจนถึงการสร้างแบรนด์พร้อมขายเฟรนไชส์กันจริงจัง หรือแม้แต่การส่งออกไปตลาดต่างประเทศโดยเฉพาะในตลาดในสหภาพยุโรป(อียู)
กำลังเป็นที่นิยม
ฝรั่งเรียกการกินแมลงว่า‘โปรตีนทางเลือก’
บ้างก็ว่า ‘อาหารแห่งอนาคต’
หรือแม้แต่...มองว่า การบริโภคแมลง คือความอยู่รอดของมวลมนุษยชาติในอนาคต เพราะประชากรโลกเพิ่ม ผลผลิตอาหารน้อย แต่ไม่ว่าฝรั่งจะมีมุมมองอย่างไร สำหรับธุรกิจ นี่คือ...โอกาส
ไม่พลาดทุกข้อมูล ข่าวสารที่น่าสนใจ อย่าลืมกดไลค์ Facebook bangkokbanksme
โดยในปัจจุบันการจำหน่ายสินค้าหนอนและแมลงอบแห้งกำลังไปได้ดี
โดยสินค้าหนอนไม้ไผ่อบแห้งมียอดจำหน่ายสูงกว่าสินค้าแมลงอบแห้ง อื่นๆ
เพราะผู้บริโภคคุ้นเคย แต่แมลงอบแห้งก็เริ่มได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ
สิ่งที่สะท้อนให้เห็นว่าแนวโน้มโปรตีนแมลงเป็นที่นิยมสังเกตได้จากการเติบโตของ
‘AgriProtein’ ในแอฟริกาใต้ซึ่งเป็นฟาร์มแมลงที่ใหญ่ที่สุดในโลกผลิตโปรตีนจากแมลงออกมาจำหน่ายมากกว่า
30 ตันต่อวัน รวมถึงกิจการฟาร์มแมลงในหลายประเทศทั่วโลกก็เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะในอียู
ทำให้มีการคาดว่าตลาดการบริโภคแมลงจะเติบโตถึง 1.18 พันล้านดอลลาร์ภายในปี 2566
ซึ่งมากกว่าปัจจุบัน 3 เท่า ถือเป็นช่วงขาขึ้นของตลาดและมีแนวโน้มเติบโตต่อเนื่อง
แมลงขึ้นห้างในสวิสฯ
รายงานการจำหน่ายสินค้าอาหารจากหนอนและแมลงในประเทศสวิตเซอร์แลนด์
พบว่าปัจจุบันผู้บริโภคชาวสวิสเริ่มบริโภคแมลงเป็นอาหารและขนมขบเคี้ยวมากขึ้น
ห้างซูเปอร์มาร์เก็ตเปิดรับสินค้าอาหารจากหนอนและแมลงเข้ามาวางจำหน่ายบนชั้นวางร่วมกับผลิตภัณฑ์อาหารอื่นๆ
เพื่อให้ผู้บริโภคได้เห็นและสามารถเลือกซื้อได้ง่ายขึ้น
หากใครมีโอกาสไปสวิสเซอร์แลนด์และเข้าไปในซูเปอร์มาร์เก็ต
Migros สาขาในเขต Linth มีการวาง จำหน่ายสินค้าขนมอบแห้งจากหนอนไม้ไผ่ ตั๊กแตน และจิ้งหรีด
ในโซนสินค้าข้าว เครื่องแกง อาหารสำเร็จรูปและเครื่องปรุงรสจากเอเชีย และยังจัดกิจกรรมแจกชิมผลิตภัณฑ์แมลงอบแห้งในสาขาต่างๆ
ถึง 180 แห่งทั่วประเทศมีการนำหนอนไม้ไผ่ ตั๊กแตน และจิ้งหรีดอบแห้ง มาปรุงร่วมกับอาหารรายการต่างๆ
ให้ลูกค้าได้ทดลองชิม เช่น เมนูจิ้งหรีดอบแห้งผัดร่วมกับเห็ด และราดซอสเกรวี่
ขณะที่ซูเปอร์มาร์เก็ต Coop ไม่ได้จำหน่ายเฉพาะหนอนและแมลงอบแห้ง
แต่ยังจำหน่ายเบอร์เกอร์จากแมลง ลูกชิ้นเนื้อจากแมลง และขนมขบเคี้ยว ถั่วหลากชนิด
ผสมกับหนอนไม้ไผ่อบแห้ง และจัดกิจกรรมแจกชิมแมลงอบแห้งหรือทอดโดยไม่ผ่านการปรุงอื่นๆ
ซึ่งได้รับความสนใจจากผู้บริโภคมาทดลองชิมกันเป็นจำนวนมากสำหรับราคาจำหน่ายหนอนไม้ไผ่อบแห้งจำนวน
30 กรัม ราคาอยู่ที่ 3.90 ฟรังก์สวิส จิ้งหรีดอบแห้ง 20 กรัม ราคา 4.90 ฟรังก์สวิส
เช่นเดียวกับตั๊กแตน 15 กรัม
นี่เป็นโอกาสทองของผู้ประกอบการ SMEsที่จะหันมาจับธุรกิจส่งออกแมลงไปยังตลาดยุโรปที่มีมูลค่าตลาด 20,000 ล้านบาทต่อปี
ทั้งไทยมีความได้เปรียบที่เป็นแหล่งผลิตโปรตีนจากแมลงที่มีศักยภาพ
โดยเฉพาะจิ้งหรีดผลิตได้ปีละ 7,000 ตัน
คิดเป็นมูลค่าประมาณ 1,000 ล้านบาท
หากผลิตเป็นผงมูลค่าเพิ่ม 2,000-3,000 บาทต่อกิโลกรัมจากเดิมราคา 70-80 บาทต่อกิโลกรัม
ปัจจุบันในต่างประเทศมีการใช้เทคโนโลยีช่วยพัฒนาโปรตีนจากแมลงให้บริโภคได้สะดวกรวดเร็วขึ้น
เช่น ในรูปแบบผงหรือสารสกัดที่ใช้เป็นส่วนผสมในอาหารรวมทั้งขนมขบเคี้ยวต่างๆ
ผลักดันนวัตกรรมแมลงรับกระแสดีมานด์ในอียู
อุตสาหกรรมแมลงกำลังมีอนาคตสดใสสำนักงานคณะกรรมการนโยบายวิทยาศาสตร์
เทคโนโลยีและนวัตกรรม (สวทน.) จึงมีโครงการหนุนไทยแชร์มูลค่าอุตสาหกรรมแมลงในตลาดโลก
อาศัยกลไก ทุนสเปียร์เฮด(โครงการบูรณาการยุทธศาสตร์เป้าหมาย)
อุดหนุนเอกชนร่วมกับมหาวิทยาลัยผลักดันนวัตกรรมจากแมลงทหารเสือและจิ้งหรีดเข้าสู่ผลิตภัณฑ์อาหาร
อาหารสัตว์และความงาม
โดยสนับสนุน2
โครงการวิจัยด้านแมลงที่พร้อมใช้ประโยชน์เชิงพาณิชย์ ภายใต้แผนงานสเปียร์เฮด
ระยะเวลา 3 ปีได้แก่ ระบบเพาะเลี้ยงแมลงทหารเสือ (แมลงวันลาย)
เพื่อสกัดสารสำคัญใช้ในเครื่องสำอางและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีโอเมก้าและกรดลอริกคุณภาพสูง
โดยมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ร่วมกับบริษัท ไบโอไดเวอร์ซิตี้ คอร์ปอเรชั่น จำกัด
อีกโครงการหนึ่งคือ โครงการนวัตกรรมการผลิตส่วนผสมจากแมลงสำหรับอุตสาหกรรมอาหารและอาหารสัตว์แบบครบวงจรด้วยระบบฟาร์มเลี้ยงสมัยใหม่และกระบวนการผลิตแบบซีโร่เวสท์
มหาวิทยาลัยนเรศวร ร่วมกับบริษัทไทย เอนโท ฟู้ด จำกัดประกอบกิจการเลี้ยงไหมผีเสื้อและแมลง
จ.พิษณุโลก โครงการวิจัยมีระยะเวลา 3 ปี ในปีแรกได้รับจัดสรรงบ 50 ล้านบาทจากโครงการสเปียร์เฮด ซึ่งช่วยให้บริษัทสามารถขยายธุรกิจได้ตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ
จากปัจจุบันที่ส่งออกผงจิ้งหรีดผ่านตัวแทนจำหน่ายไปในสหรัฐอเมริกา
ยุโรป พร้อมกับป้อนโรงงานผลิตขนม เส้นสปาเก็ตตี้ผสมโปรตีนจากแมลงในประเทศ
อนาคตจะขยายไปสู่ผลิตภัณฑ์ภายใต้แบรนด์ของตนเองมากขึ้น
พร้อมกับขยายกำลังผลิตในลักษณะคอนแทรคฟาร์มมิ่งกับเกษตรกรเครือข่ายหากประสบความสำเร็จสามารถส่งออกผลิตภัณฑ์ในตลาดโลกก็จะเป็นต้นแบบให้กับเอกชนและเกษตรกรไทย
นอกจากนี้ผู้ประกอบการจากเดนมาร์กและอิตาลีสนใจเข้ามาให้ผู้ประกอบการไทยป้อนผงจิ้งหรีดและอีกส่วนทำเป็นผลิตภัณฑ์ร่วมกัน คาดว่าจะทำให้เกิดมูลค่าเพิ่มกว่า 10 เท่า ส่วนโครงการแมลงทหารเสือสกัดน้ำมันเพื่อใช้เป็นส่วนผสมในเวชสำอางและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเกี่ยวกับความจำ ทำให้เกิดการขยายตัวของอุตสาหกรรมแมลงเพื่ออาหารในประเทศ และเพิ่มโอกาสส่งออก เกิดการจ้างงานเป็นจำนวนมาก
จะเห็นว่าไทยเป็นผู้นำด้านการผลิตแมลงวัตถุดิบในตลาดโลกได้ไม่ยาก
แต่ในแง่ของการแปรรูปยังต้องมีการพัฒนาอีกมาก โดยเฉพาะการสกัด การบด
การแยกสารอาหารต่างๆ ยังไม่สามารถแข่งขันกับผู้ประกอบการในยุโรปที่ใช้เทคโนโลยีขั้นสูงหรือแม้แต่ตัวผลิตภัณฑ์
ซึ่งไทยจำหน่ายในรูปของผงจิ้งหรีด
แต่ในต่างประเทศพัฒนาเป็นอาหารฟังก์ชั่นสำหรับผู้ที่ต้องการโปรตีนสูง เช่น
กลุ่มนักกีฬา
จึงต้องการงานวิจัยเข้ามาสนับสนุนเพื่อแข่งขันกับต่างประเทศได้ในอนาคต
อย่างไรก็ตามลำพังแค่ส่งออกตลาดก็มีมูลค่ามหาศาลหากถึงขั้นพัฒนาต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆได้ยิ่งมีมูลค่าสูงขึ้น ตลาดแมลง หนอนไม้ไผ่คือสินค้าส่งออกตัวใหม่ที่ในอนาคตของไทย