‘ไร่สวัสดิ์สุข’ ชูเอกลักษณ์ สร้างชื่อ ‘ส้มโอทับทิมสยาม’ ให้โลกรู้จัก

ส้มโอผลโต เนื้อแดงสดดั่งสีของทับทิม รสชาติหวานละมุน อมเปรี้ยวจางๆ เนื้อกรอบนอกฉ่ำใน

เอกลักษณ์เฉพาะตัวไม่เหมือนใคร ความภาคภูมิใจของ คุณอัมพร สวัสดิ์สุข เจ้าของ ‘ไร่สวัสดิ์สุข’ เล่าถึงส้มโอสายพันธุ์ ‘ทับทิมสยาม’ ที่ตนเองทุ่มเทแรงกายแรงใจบรรจงปลูกด้วยรอยยิ้มอย่างมีความสุข ซึ่งใครได้ชิมต่างเป็นต้องติดใจในรสชาติ ผลผลิตเลื่องชื่อของอำเภอปากพนัง อีกของดีประจำจังหวัดนครศรีธรรมราช

ไม่พลาดทุกข้อมูล ข่าวสารที่น่าสนใจ อย่าลืมกดไลก์ Facebook bangkokbanksme  

คิดค้น พัฒนาต่อยอด นำไปสู่ ‘ส้มโอทับทิมสยาม’

คุณอัมพร เล่าว่า ‘ส้มโอทับทิมสยาม’ เป็นส้มโอพันธุ์ใหม่ที่เกิดขึ้น ณ บ้านแสงวิมาน ตำบลคลองน้อย อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช โดยมีการนำพันธุ์พื้นเมืองมาจากจังหวัดปัตตานี ทดลองปลูก ปรับปรุงพันธุ์ ดูแลรักษา จนได้ผลผลิตที่มีคุณภาพ สร้างชื่อเสียง กลายเป็นอีกหนึ่งความภูมิใจของคนลุ่มน้ำปากพนัง

เมื่อปี 2523 เกษตรกรในหมู่บ้านแสงวิมานได้ทำการซื้อมาทดลองปลูกจำนวน 3 กิ่ง จนเมื่อต้นโตติดผลแก่และนำมารับประทานได้นั้น ปรากฏว่ามีรสชาติหวานมากขึ้นกว่าเดิมแต่ก็ยังมีรสขมของสายพันธุ์ดั้งเดิมปนอยู่ จึงใช้วิธีปรับปรุงพันธุ์ด้วยการตอนกิ่งแบบต่อเนื่องหลายรุ่น

จนกระทั่งในรุ่นสุดท้าย นำกิ่งตอนนั้นไปปลูกจนติดผล และเมื่อนำเนื้อมารับประทานปรากฏว่าไม่มีรสขม เหลือเพียงรสหวานเพียงอย่างเดียว ส่วนสีของเนื้อส้มโอนั้นก็มีสีแดงเข้มขึ้นคล้ายกับสีของทับทิมมาก

“จึงมีการตั้งชื่อสายพันธุ์ใหม่ว่า ‘ส้มโอทับทิมสยาม’ พร้อมกับทำการขยายพันธุ์ ปลูก เก็บผล และออกวางจำหน่ายจนได้รับความนิยมจากผู้บริโภคอย่างแพร่หลาย เพราะนอกจากเนื้อส้มโอจะมีรสชาติหวานแล้ว ยังมีสีสันสดใสสวยน่ากินอีกด้วย”

‘ไร่สวัสดิ์สุข’ กับการทำให้ ‘ส้มโอทับทิมสยาม’ เป็นที่รู้จัก

‘ไร่สวัสดิ์สุข’ ได้นำ ‘ส้มโอทับทิมสยาม’ มาปลูกในปี 2540 โดยในอดีตพื้นที่แห่งนี้มีการทำไร่นาสวนผสม แต่ประสบปัญหาน้ำท่วมขังจึงได้ปรับเปลี่ยนมาปลูกส้มโอ เพราะเป็นพืชที่ทนน้ำขังได้ดี อีกทั้งสภาพดินของแถบนี้มีแคลเซียมสูง เนื่องจากอยู่ไม่ไกลจากทะเล เมื่อปลูกส้มโอจึงทำให้ได้รสชาติเฉพาะไม่เหมือนใครก็คือ ‘รสหวานละมุน’

หลังจากใช้เวลาปลูกประมาณ 3 ปี จนต้นส้มโอทับทิมสยามเติบโตเต็มที่ ‘ไร่สวัสดิ์สุข’ จึงนำผลส้มโอส่งเข้าประกวดที่งานเกษตรซึ่งจัดโดยมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน เนื่องในวันพ่อแห่งชาติ ด้วยความที่ ‘ส้มโอทับทิมสยาม’ มีลักษณะไม่เหมือนใครจึงต้องร่วมคัดสรรในประเภทส้มโอยักษ์ ซึ่งต้องมีน้ำหนักตั้งแต่ 2 กิโลกรัมขึ้นไป ก่อนจะคว้ารางวัลชนะเลิศอันดับ 1 เป็นที่มาในการสร้างชื่อเสียงของ ‘ส้มโอทับทิมสยาม’ ในปัจจุบัน

‘ทับทิมสยาม’ กับความหมายของชื่อสายพันธุ์ส้มโอ

สำหรับเรื่องนี้ คุณอัมพร ได้เผยว่าชื่อสายพันธุ์ส้มโอ ‘ทับทิมสยาม’ นั้น มีความหมายมาจากการนำคำสองคำก็คือ ‘ทับทิม’ ซึ่งมีสีคล้ายกับเนื้อส้มโออันมีความหมายว่า ‘เครื่องประดับ-สิ่งมีค่า’ ผนวกกับคำว่า ‘สยาม’ ที่หมายถึง ‘ประเทศไทย’ รวมกันเป็น ‘ส้มโอแสนล้ำค่าของเมืองไทย’

มีการคิดวลีให้ ‘ส้มโอทับทิมสยาม’ เป็น ‘อัญมณีกินได้’ หากมาที่อำเภอปากพนังต้องได้พบอัญมณีล้ำค่าของที่นี่ ส่งผลให้นักท่องเที่ยวเกิดความสนใจใคร่รู้ว่าคืออะไร กลายเป็นอีกหนึ่งจุดขายวลีฮิตติดปากนักท่องเที่ยวชาวไทยและต่างชาติ เมื่ออยากลิ้มลองส้มโอทับทิมสยาม ต้องอัญมณีกินได้จากลุ่มน้ำปากพนัง

จดทะเบียน GI การันตีด้วยรางวัล OTOP 5 ดาว

หลังจากคว้ารางวัลชนะเลิศอันดับ 1 ณ งานเกษตร ซึ่งจัดโดยมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน แล้ว คุณอัมพร กล่าวว่า ‘ส้มโอทับทิมสยามไร่สวัสดิ์สุข’ ยังได้รับการคัดสรรเป็นสินค้า OTOP 5 ดาว ออกงานอีเวนต์โชว์สินค้าของจังหวัดนครศรีธรรมราชไปยังจังหวัดต่างๆ ทั่วประเทศไทย

นอกจากนี้ กลุ่มเกษตรกรผู้ผลิตส้มโอบ้านบางดุก ซึ่ง ‘ไร่สวัสดิ์สุข’ เป็นสมาชิก ได้มีการจดทะเบียนเป็นสินค้า GI กับกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ โดยสินค้า GI คือสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (Geographical Indications) เป็นทรัพย์สินทางปัญญาประเภทหนึ่ง ซึ่งจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อมีความเชื่อมโยง (Links) ระหว่างปัจจัยสำคัญสองประการคือ ธรรมชาติและมนุษย์ กล่าวคือ ชุมชนได้อาศัยลักษณะเฉพาะที่มีอยู่ในแหล่งภูมิศาสตร์ตามธรรมชาติ เช่น สภาพดินฟ้าอากาศ หรือวัตถุดิบเฉพาะในพื้นที่ ใช้ประโยชน์ในการผลิตสินค้าในท้องถิ่นของตนขึ้นมา ทำให้ได้ผลิตภัณฑ์มีคุณลักษณะพิเศษที่จากพื้นที่ดังกล่าว ซึ่งมาจากแหล่งภูมิศาสตร์นั้นๆ

“การจดทะเบียน GI จะได้รับสิทธิ์เฉพาะบุคคลหรือกลุ่มที่ทำเรื่องเท่านั้น ดังนั้นแม้ว่าไร่อื่นจะอยู่ในพื้นที่อำเภอปากพนังเหมือนกัน แต่ก็ไม่สามารถใช้ GI เดียวกันได้”

โควิด 19 ส่งผลกระทบอย่างไรกับ ‘ไร่สวัสดิ์สุข’

คุณอัมพร บอกว่า สถานการณ์โควิด 19 ส่งผลให้ยอดขายลดลง หน้าร้านที่อำเภอปากพนังต้องปิดเป็นการชั่วคราว จึงมีแนวคิดลดค่าใช้จ่ายด้วยการปรับปรุงระบบรดน้ำใหม่ โดยศึกษาจากไร่ชาฉุยฟง จังหวัดเชียงราย แล้วนำมาปรับใช้กับ ‘ไร่สวัสดิ์สุข’

โดยปรับเปลี่ยนระบบรดน้ำต้นส้มโอซึ่งมีการต่อท่อน้ำให้เป็นใยแมงมุม จากสปริงเกอร์ตัวแรกจนถึงตัวสุดท้ายเชื่อมต่อกันทั้งหมด จากนั้นใช้เครื่องวัดน้ำเพื่อให้ต้นส้มโอทุกต้นได้รับน้ำในปริมาณเท่ากัน เป็นการลงทุนครั้งเดียวแต่ได้ประโยชน์ในระยะยาว ช่วยประหยัดค่าน้ำมันเรือสำหรับใช้รดน้ำ ค่าแรงคนงาน รวมถึงอุปกรณ์ต่างๆ สำหรับใช้รดน้ำ ด้วยพื้นที่ 37 ไร่ เปิดระบบรดน้ำครั้งเดียว 30 นาทีแล้วปิด เป็นการนำนวัตกรรมมาช่วยในการรดน้ำต้นส้มโอ

ขณะที่ในอดีต ‘ไร่สวัสดิ์สุข’ รดน้ำต้นส้มโอด้วยเรือ 2 ลำพร้อมกับคนงาน 2 คน ซึ่งใช้เวลารดน้ำทั้งวันก็ยังไม่แล้วเสร็จ นอกจากนี้ค่าน้ำมันเรือ ค่าแรงคนงานก็ค่อนข้างสูง หลังจากปรับมาใช้ระบบรดน้ำแบบใยแมงมุมทำให้ช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายได้เยอะพอสมควร ที่สำคัญช่วยเพิ่มผลผลิตประมาณ 20% เนื่องจากระบบรดน้ำนี้ทำให้ต้นส้มโอได้รับน้ำปริมาณเท่ากัน ช่วยให้ต้นส้มโอออกดอกพร้อมกัน

พลิกวิกฤตยอดขาย ด้วย ‘ตลาดออนไลน์’

เนื่องจากโควิด 19 ส่งผลกระทบต่อยอดขาย ‘ไร่สวัสดิ์สุข’ จึงปรับเปลี่ยนจากการขายหน้าร้าน รวมถึงการออกงานอีเวนต์ตามจังหวัดต่างๆ มาเป็นการขายออนไลน์ เช่น ไลน์ เพจเฟซบุ๊ก พร้อมกับการทำเอ็มโอยูกับไปรษณีย์ไทย ในการส่งสินค้าเมื่อมีออเดอร์เข้ามา

“การขายออนไลน์จะขายถูกกว่าราคาปกติ 50% เช่น จากราคา 500 บาท ก็จะขายในราคา 250 บาท เพื่อจูงใจผู้บริโภค เนื่องจากช่วงโควิด 19 ยอดสั่งซื้อน้อยลง ลูกค้ามีการลดค่าใช้จ่าย”

ขณะที่การส่งออกไปประเทศจีนยังอยู่ในทิศทางที่ดี เนื่องจากยังมีความต้องการสูง ซึ่งส้มโอทับทิมสยามที่ส่งออกจะต้องสุกประมาณ 80% เพื่อให้สุกเต็มที่ตอนถึงปลายทาง โดยยอดส่งออกตอนนี้อยู่ที่ประมาณ 30-40% จากยอดขายทั้งหมดในปัจจุบัน

จากชาวไร่ที่ประสบกับปัญหาน้ำท่วมขังเป็นเวลานาน ทำให้การทำไร่นาสวนผสมไม่ค่อยประสบความสำเร็จ คุณอัมพร สวัสดิ์สุข เจ้าของ ‘ไร่สวัสดิ์สุข’ จึงปรับเปลี่ยนมาปลูก ‘ส้มโอทับทิมสยาม’ ส้มโอสายพันธุ์ใหม่ของอำเภอปากพนัง ก่อนใช้ความพิถีพิถันในการปลูกและเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ไม่เหมือนใครของส้มโอ สร้างชื่อให้ ‘ส้มโอทับทิมสยาม’ เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย เอาชนะใจนักชิมชาวไทยและต่างประเทศ

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม :

Facebook fanpage : ส้มโอทับทิมสยามไร่สวัสดิ์สุข

ติดต่อ : อัมพร สวัสดิ์สุข ส้มโอทับทิมสยาม ปากพนัง Tel: 0896054388

https://www.ipthailand.go.th/

https://nakhonsistation.com