Personalized Nutrition คืออะไร? คู่มือสู่ยุคใหม่ของการดูแลสุขภาพด้วยวิตามินเฉพาะคุณ [2568]

เคยสงสัยไหมว่า ทำไมบางคนต้องดื่มกาแฟทุกเช้าเพื่อเติมความสดชื่นก่อนไปทำงาน แต่บางคนกลับไม่สามารถดื่มกาแฟได้ เพราะมีอาการข้างเคียงหลังดื่ม หรือการรับประทานวิตามินที่หลาย ๆ คนว่าดี แต่กับบางคนกลับไม่เห็นผล นี่อาจเป็นเพราะร่างกายของคนเรามีความแตกต่างกันในระดับยีน โดยงานวิจัยจาก ScienceDirect รายงานว่า ถึงแม้พันธุกรรมของมนุษย์จะคล้ายกันถึง 99.9% แต่ความแตกต่างเพียง 0.1% ที่เหลือ ก็ส่งผลต่อการตอบสนองของร่างกายต่ออาหารแต่ละชนิดอย่างมีนัยสำคัญได้

ถึงเวลาบอกลาการดูแลสุขภาพแบบ “One-size-fits-all” แล้ว บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับ Personalized Nutrition เทรนด์การดูแลสุขภาพแห่งอนาคต ที่จะถอดรหัสร่างกายของคุณเพื่อสร้างวิตามิน อาหารเสริม และแผนโภชนาการที่ออกแบบมาเพื่อคุณเพียงคนเดียว

ทำไมวิตามินสูตรสำเร็จรูป อาจไม่ใช่คำตอบที่ดีที่สุดสำหรับทุกคน?

เหตุผลว่าทำไมวิตามินสูตรสำเร็จอาจไม่ใช่คำตอบสำหรับทุกคนนั้น เป็นเพราะความแตกต่างของแต่ละบุคคล ส่งผลให้ความต้องการสารอาหารของแต่ละคนไม่เหมือนกันทั้งในระดับพันธุกรรม (Genetic) พฤติกรรมการใช้ชีวิต (Lifestyle) อายุ รวมถึงประสิทธิภาพในการย่อยและการดูดซึมสารอาหาร ซึ่งทำให้ความต้องการสารอาหารของแต่ละคนไม่เท่ากัน ซึ่งจะนำไปสู่ Personalized Nutrition หรือโภชนาการเฉพาะบุคคลเพื่อให้การรับประทานอาหารหรือการเลือกวิตามินนั้นตรงกับความต้องการของแต่ละบุคคลอย่างแท้จริง

Personalized Nutrition คืออะไร? วิทยาศาสตร์เบื้องหลังการดูแลสุขภาพเฉพาะบุคคล

 Personalized Nutrition คือแนวทางที่ให้คำแนะนำด้านโภชนาการเฉพาะบุคคล โดยพิจารณาจากพันธุกรรม การเผาผลาญ ชีวเคมี และจุลินทรีย์ในลำไส้ของแต่ละบุคคล ซึ่ง Personalized Nutrition สามารถเป็นส่วนช่วยปรับปรุงสุขภาพในหลายแง่มุมได้ รวมทั้งการลดความเสี่ยงจากโรคต่าง ๆ ได้อีกด้วย เช่น น้ำหนักที่ลดลง ระดับคอเลสเตอรอลที่ต่ำลง อารมณ์ที่ดีขึ้น สุขภาพลำไส้ที่ดีขึ้น หรือความเสี่ยงต่อโรคหัวใจที่ลดลงได้

●Nutrigenomics เมื่อ DNA ของคุณบอกได้ว่าควรรับประทานอะไร

Nutrigenomics หรือ โภชนพันธุศาสตร์ คือ การผสมผสานวิทยาศาสตร์จีโนมเข้ากับโภชนาการ เป็นการศึกษาที่ลงลึกไปในระดับ DNA ในร่างกายของเรา เพื่อให้ทราบว่าร่างกายตอบสนองกับอาหารประเภทไหน อย่างไรบ้าง เป็นส่วนหนึ่งของ Personalized Nutrition ที่ช่วยให้เรากินอาหารที่ถูกกับยีนของเรา และยังเป็นแนวทางเชิงป้องกันที่สำคัญต่อการมีสุขภาพที่ดีในระยะยาว

●Gut Microbiome: จุลินทรีย์ในลำไส้ ตัวแปรสำคัญที่ถูกมองข้าม

Gut Microbiome คือ จุลินทรีย์นับล้านล้านตัวที่อาศัยอยู่ในลำไส้ของเรา โดยเราได้รับจุลินทรีย์ในลำไส้ชนิดแรก ตั้งแต่แรกเกิดและจากการทานนมแม่ ต่อมาเมื่อเรารับประทานอาหารต่าง ๆ ก็จะมีจุลินทรีย์ใหม่ ๆ เข้าสู่ร่างกาย จุลินทรีย์เหล่านี้มีบทบาทสำคัญต่อร่างกายในหลาย ๆ ด้าน เช่น การดูดซึมสารอาหาร การผลิตวิตามินบางชนิด โดยเฉพาะระบบภูมิคุ้มกัน เพราะในลำไส้เราซึ่งมีเซลล์ภูมิคุ้มกันมากถึง 70% – 80% ของร่างกาย 

ดังนั้นการทำความเข้าใจเกี่ยวกับ Gut Microbiome ของแต่ละคนจึงช่วยให้นักโภชนาการสามารถให้คำแนะนำที่แม่นยำและมีประสิทธิภาพมากขึ้น เพื่อการออกแบบ Personalized Nutrition ต่อไปได้

กระบวนการสร้าง "สูตรสุขภาพเฉพาะคุณ" ทำงานอย่างไร?

แนวทางที่ธุรกิจด้าน Personalized Nutrition ส่วนใหญ่ใช้ในปัจจุบัน เพื่อมอบคำแนะนำและผลิตภัณฑ์ที่ปรับให้เข้ากับแต่ละบุคคลมากที่สุด โดยใช้หลักการทางวิทยาศาสตร์เข้ามาเป็นแกนหลัก ดังนี้

○ขั้นตอนที่ 1: การเก็บตัวอย่าง (Sample Collection)

ในการเริ่มต้นธุรกิจ Personalized Nutrition หัวใจสำคัญ คือ การรวบรวมข้อมูลทางพันธุกรรมและชีวภาพมาใช้ในการวิเคราะห์ โดยมีวิธีหลัก ๆ ดังนี้

• การตรวจเลือด: ใช้เพื่อวัดระดับสารอาหาร วิตามิน แร่ธาตุ ระดับคอเลสเตอรอล หรือค่าที่บ่งชี้ถึงสุขภาพโดยรวม ซึ่งโรงพยาบาลและคลินิกด้าน Anti-Aging หรือเวชศาสตร์ชะลอวัยหลายแห่งในประเทศไทย มักจะมีโปรแกรมตรวจสุขภาพเชิงลึก ที่รวมถึงการตรวจเลือดเพื่อการทำ Personalized Nutrition

• การตรวจ DNA จากกระพุ้งแก้มหรือน้ำลาย: เป็นวิธีที่ง่ายและไม่เจ็บปวด เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลทางพันธุกรรม เช่น ความไวต่อสารอาหารบางชนิด หรือความเสี่ยงทางสุขภาพ ซึ่งในปัจจุบันมีหลายบริษัทที่ออกชุดเก็บตัวอย่างแบบใช้ที่บ้าน เพื่อความสะดวกสบายยิ่งขึ้นด้วย

• การตรวจอุจจาระ: ใช้เพื่อวิเคราะห์องค์ประกอบของจุลินทรีย์ในลำไส้ ซึ่งเป็นข้อมูลสำคัญที่ช่วยให้เข้าใจถึงประสิทธิภาพในการย่อยและดูดซึมสารอาหาร

○ขั้นตอนที่ 2: การวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ (Lab Analysis): 

หลังจากที่ส่งตัวอย่างชีวภาพเข้าสู่ระบบแล้ว ห้องปฏิบัติการจะทำการวิเคราะห์ข้อมูลสุขภาพของเราอย่างละเอียด

• การถอดรหัส DNA: ห้องแล็บจะอ่านข้อมูลทางพันธุกรรมเพื่อการทำ Personalized Nutrition เพื่อดูว่ายีนมีผลต่อการเผาผลาญสารอาหาร ความไวต่ออาหารบางชนิด หรือความต้องการวิตามินและแร่ธาตุอย่างไร 

• การวิเคราะห์ไมโครไบโอม: หากเป็นการตรวจอุจจาระ นักวิทยาศาสตร์จะวิเคราะห์ชนิดและจำนวนจุลินทรีย์ในลำไส้ของคุณ เพื่อทำความเข้าใจถึงประสิทธิภาพในการย่อยและดูดซึมสารอาหาร ซึ่งเป็นข้อมูลพื้นฐานที่จำเป็นต่อการวางแผน Personalized Nutrition ให้ได้ผล

○ขั้นตอนที่ 3: การประมวลผลและปรับแต่งเฉพาะบุคคลด้วย AI (AI-Driven Personalization):

สามารถยกตัวอย่างได้จากบริษัท Bioniq ที่ใช้ AI และข้อมูลชีวภาพเพื่อสร้างอาหารเสริมแบบเฉพาะบุคคลซึ่งเป็นหนึ่งในการทำ Personalized Nutrition โดยบริษัทใช้ AI มาช่วยในกระบวนการดังนี้

• การวิเคราะห์ข้อมูลที่ซับซ้อน: AI จะทำหน้าที่ประมวลผลข้อมูลจากผลตรวจเลือด  ข้อมูลไลฟ์สไตล์ และเป้าหมายสุขภาพของผู้ใช้ เพื่อระบุภาวะขาดสารอาหารหรือภาวะไม่สมดุลของสารอาหาร

• การสร้างสูตรอาหารเสริมเฉพาะบุคคล: เมื่อ AI วิเคราะห์ข้อมูลแล้ว ก็จะใช้ความสามารถในการคำนวณที่แม่นยำเพื่อสร้างสูตรวิตามิน และสารอาหารที่ปรับให้เข้ากับ Personalized Nutrition ทำให้ได้สูตรที่แตกต่างกันไปในทุก ๆ คน 

• การทำนายและติดตามผล: AI สามารถคาดการณ์แนวโน้มของความต้องการสารอาหาร และติดตามผลลัพธ์จากการทานผลิตภัณฑ์ เพื่อปรับปรุงสูตรอาหารเสริมให้เหมาะสมกับการเปลี่ยนแปลงของร่างกายในระยะยาวได้

○ขั้นตอนที่ 4: การจัดส่งผลิตภัณฑ์และแผนโภชนาการ (Product Delivery & Nutrition Plan)

รูปแบบการจัดส่งแบบสมัครสมาชิก (Subscription Model)

บริษัทส่วนใหญ่ใช้โมเดลการจัดส่งแบบสมัครสมาชิก เพื่อความสะดวกและต่อเนื่องในการดูแลสุขภาพ โดยมีข้อดีคือ

• ความสม่ำเสมอ: ผลิตภัณฑ์จะถูกจัดส่งตรงถึงบ้านทุกเดือนหรือตามช่วงเวลาที่กำหนด ทำให้ลูกค้าได้รับประทานอาหารเสริมอย่างต่อเนื่อง

• ติดตามข้อมูลสุขภาพได้: ช่วยให้บริษัทสามารถติดตามข้อมูลสุขภาพและปรับเปลี่ยนสูตรผลิตภัณฑ์ให้เหมาะสมกับความต้องการของร่างกายที่เปลี่ยนแปลงไปได้ตลอดเวลา เช่น ปรับสูตรเมื่อลูกค้ามีอายุมากขึ้น หรือเมื่อมีเป้าหมายสุขภาพใหม่ ๆ

รูปแบบของผลิตภัณฑ์

รูปแบบผลิตภัณฑ์มีการออกแบบให้สอดคล้องกับแนวคิด Personalized Nutrition เพื่อให้ใช้งานง่ายและมีประสิทธิภาพสูงสุด โดยส่วนใหญ่สามารถแบ่งได้ดังนี้

• ซองวิตามินรวมรายวัน (Daily Sachet Packs): เป็นรูปแบบที่ได้รับความนิยมมากที่สุด โดยบริษัทจะบรรจุวิตามินและอาหารเสริมที่ในแต่ละวันรวมกันไว้ในซองเล็ก ๆ ทำให้สะดวกและช่วยให้ทานได้ครบถ้วนไม่ขาดตอน

• เม็ดรวมเฉพาะบุคคล (All-in-One Tablet): การออกแบบวิตามินรวมให้เป็นเม็ดเดียวที่ผสมสารอาหารที่จำเป็นโดยเฉพาะ ทำให้ลูกค้าไม่ต้องทานหลายเม็ด

• ไมโครบีดส์ (Micro-beads/Granules): เป็นวิตามินเม็ดเล็ก ๆ ที่สามารถผสมกับน้ำหรือเครื่องดื่มได้ โดยเทคโนโลยีนี้ช่วยให้สามารถปรับปริมาณสารอาหารแต่ละชนิดได้อย่างแม่นยำสูงสุดในระดับไมโครกรัม

อนาคตของสินค้าและบริการเฉพาะบุคคล (The Future of Personalization)

รายงานจาก Grand View Research เกี่ยวกับตลาดธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับ Personalized Nutrition ระบุว่าในปี 2023 มีมูลค่าตลาดอยู่ที่ 3.39 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ และคาดการณ์ว่าจะเติบโตด้วยอัตราเฉลี่ยต่อปี (CAGR) ที่ 15.19% ตั้งแต่ปี 2024 ถึง 2030 นอกจาก ธุรกิจ Personalized Nutrition แล้วก็ยังมีธุรกิจเฉพาะบุคคลที่น่าสนใจดังนี้

○Personalized Skincare: สกินแคร์ที่ปรุงสูตรตาม DNA หรือสภาพผิวของคุณ

Personalized Skincare คือ การสร้างผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่ปรับให้เข้ากับแต่ละคน โดยใช้ข้อมูลทางพันธุกรรมจากยีนที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพผิว โดยอาจจะใช้ AI เข้ามาช่วยวิเคราะห์ข้อมูลอย่างละเอียด มีข้อดีคือ การให้ผลลัพธ์ที่ตรงจุดเพราะสูตรผลิตภัณฑ์ถูกปรับให้เข้ากับสภาพผิวของแต่ละคนโดยเฉพาะ ทำให้ปลอดภัยกว่าและช่วยลดเวลาในการลองผิดลองถูกได้ 

○Personalized Fitness: แผนการออกกำลังกายที่ออกแบบตามพันธุกรรม

การใช้ข้อมูลทางพันธุกรรม (DNA) เพื่อกำหนดประเภทการออกกำลังกาย ที่ร่างกายของคุณตอบสนองได้ดีที่สุด โดยยีนมีส่วนกำหนดว่าร่างกายของคุณเหมาะกับการออกกำลังกายแบบเน้นความทนทาน (Endurance) หรือ การออกกำลังกายฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ (Strength Training) จึงทำให้สามารถออกแบบและแนะนำว่าควรฝึกแบบไหนจึงเห็นผลลัพธ์สูงสุด นอกจากนี้ยังสามารถให้ข้อมูลเกี่ยวกับการฟื้นตัวของกล้ามเนื้อและความเสี่ยงในการบาดเจ็บที่อาจจะเกิดขึ้นได้

○Personalized Nootropics: อาหารเสริมบำรุงสมองที่จัดสูตรตามเป้าหมาย 

เป็นอีกหนึ่งในธุรกิจ Personalized Nutrition มีแนวคิดที่มุ่งเน้นการใช้สารอาหารและอาหารเสริมเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของสมอง โดยจะมีการจัดสูตรที่ตรงกับเป้าหมายเฉพาะบุคคล เช่น เพื่อเพิ่มสมาธิ ปรับปรุงความจำหรือลดความเครียด 

○Personalized Medicine/Precision Medicine: การใช้ยาที่ตรงกับพันธุกรรมเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและลดผลข้างเคียง

การแพทย์เฉพาะบุคคลเป็นการรักษาที่เลือกชนิดและปริมาณยาที่เหมาะสม รวมถึงการวางแผนโภชนาการแบบเฉพาะบุคคล (Personalized Nutrition)  เนื่องจากมีการนำข้อมูลทางพันธุกรรมของผู้ป่วยมาใช้ ช่วยให้สามารถวินิจฉัยโรคได้แม่นยำขึ้น และสามารถแนะนำการคัดกรองเพื่อป้องกันความเสี่ยงในการเกิดโรคในอนาคตได้อีกด้วย 

ในประเทศไทยโรงพยาบาลขนาดใหญ่หลายแห่งได้มีการเปิดศูนย์หรือให้บริการด้านการแพทย์เฉพาะบุคคล โดยเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับโรคที่ซับซ้อนอย่างมะเร็งหรือโรคทางพันธุกรรม ขณะที่ Grand View Research รายงานว่าตลาดการแพทย์เฉพาะบุคคลในประเทศไทยคาดว่าจะมีรายได้ 1,290.2 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ภายในปี 2030 และคาดว่าจะมีอัตราการเติบโตต่อปีแบบทบต้นที่ 18.3% ตั้งแต่ปี 2024 ถึง 2030

 คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

●การตรวจ DNA หรือการตรวจจุลินทรีย์ เจ็บไหม? และมีความแม่นยำแค่ไหน?

การตรวจ DNA และจุลินทรีย์ในปัจจุบันมักจะไม่เจ็บและสามารถทำได้ง่าย เช่น

• การตรวจ DNA: มักจะทำได้โดยการใช้ไม้พันสำลีป้ายเก็บตัวอย่างจากกระพุ้งแก้ม (Buccal Swab)

• การตรวจจุลินทรีย์: มักจะทำโดยการเก็บตัวอย่างอุจจาระหรือปัสสาวะ

เรื่องส่วนของความแม่นยำของการตรวจ DNA มักมีความแม่นยำที่ค่อนข้างสูง แต่อย่างไรก็ตามผลลัพธ์ที่ได้เป็นการแสดงแนวโน้ม หรือความน่าจะเป็นทางพันธุกรรมเท่านั้น ซึ่งมีประโยชน์ในการทำ Personalized Nutrition ไม่ใช่การทำนายโรคที่จะเกิดขึ้นอย่างแน่นอน ต้องคำนึงถึงปัจจัยอื่น ๆ เช่น การใช้ชีวิต สิ่งแวดล้อม และอาหารที่ส่งผลต่อสุขภาพเช่นกัน

●ต้องใช้เวลานานเท่าไหร่กว่าจะเห็นผล?

เวลาที่ใช้ในการเห็นผลจาก Personalized Nutrition อาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล บางคนอาจสังเกตเห็นการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้นภายในไม่กี่สัปดาห์ ขณะที่บางคนอาจต้องใช้เวลาหลายเดือนกว่าจะเห็นผลลัพธ์ที่สำคัญ

●ราคาของบริการ Personalized Nutrition สูงกว่าการซื้อวิตามินทั่วไปมากน้อยแค่ไหน?

ราคาเฉลี่ยสำหรับ การตรวจวิเคราะห์ DNA เพื่อ Personalized Nutrition ในประเทศไทยอยู่ที่ประมาณ 5,000 - 20,000 บาท ต่อครั้ง (อ้างอิงจากแพ็กเกจตรวจ DNA ในเว็บไซต์ HDmall) ซึ่งเป็นค่าใช้จ่ายหลักในตอนแรก ส่วนราคาสำหรับการซื้อวิตามินเฉพาะบุคคลแบบสมัครสมาชิกรายเดือน (Subscription Model) ราคาเริ่มต้นที่ประมาณ 2,500 ต่อเดือน ไปจนถึง 7,000 บาท (อ้างอิงราคาจากแบรนด์ The M BRACE, CARE persona และ Vitaboost)

ราคาของ Personalized Nutrition ค่อนข้างสูง เนื่องจากมีการวิเคราะห์ข้อมูลสุขภาพเชิงลึกแบบเฉพาะบุคคล และต้นทุนในการผลิตสูตรวิตามิน รวมทั้งคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการหรือแพทย์ซึ่งเป็นสิ่งที่การซื้อวิตามินทั่วไปไม่มี

บทสรุป: การลงทุนที่ดีที่สุด คือการลงทุนในสุขภาพที่ "ใช่" สำหรับตัวคุณ

ร่างกายของคนเราแตกต่างกัน การดูแลสุขภาพให้เหมาะสมกับแต่ละคนก็ย่อมต่างกัน ดังนั้น Personalized Nutrition จึงเป็นทางเลือกในการช่วยแก้ปัญหาสุขภาพได้โดยไม่ต้องคาดเดา จากการใช้หลักการทางวิทยาศาสตร์ที่เชื่อถือได้ เช่น เรื่อง Gut Microbiome หรือ Nutrigenomics เข้ามาวิเคราะห์ร่างกายของแต่ละคน โดยมีวิธีการเก็บตัวอย่างที่สามารถทำได้ง่าย ไม่มีความเจ็บปวด

นอกจากนี้ ในปัจจุบันยังมีงานวิจัยที่ชี้ให้เห็นว่าตลาด Personalized Nutrition กำลังเติบโตอย่างต่อเนื่อง หาก SME กำลังมองหาโอกาสการลงทุนแห่งอนาคตที่ยั่งยืน การลงทุนในธุรกิจ Personalized Nutrition ก็เป็นธุรกิจที่น่าจับตามองเช่นกัน เพราะผู้บริโภคยังคงต้องการโซลูชันด้านสุขภาพที่ใช่สำหรับตนเองจริง ๆ ไม่ใช่การดูแลแบบ “One-size-fits-all” อีกต่อไป 

ข้อมูลอ้างอิง

1. Nutrigenomics and personalized diets - Tailoring nutrition for optimal health สืบค้นเมื่อวันที่ 23 สิงหาคม 2568 จาก https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2772502225002884

2. Gut Microbiome สืบค้นเมื่อวันที่ 23 สิงหาคม 2568 จาก https://my.clevelandclinic.org/health/body/25201-gut-microbiome 

3.  Why your vitamins might not be working สืบค้นข้อมูลเมื่อ 23 สิงหาคม 2568 จาก 

https://rollingout.com/2025/03/14/why-your-vitamins-arent-working/

4.  How Nutrigenomics May Impact the Way You Eat สืบค้นข้อมูลเมื่อ 23 สิงหาคม 2568 จาก 

https://health.clevelandclinic.org/how-does-nutrigenomics-work

5. 5 Best Personalized Vitamin Subscription Services for 2025, According to Dietitians

สืบค้นข้อมูลเมื่อ 24 สิงหาคม 2568 จาก https://www.healthline.com/nutrition/personalized-vitamins#comparison-table

6. Personalized Retail Nutrition And Wellness Market Summaryสืบค้นข้อมูลเมื่อ 24 สิงหาคม 2568 จาก https://www.grandviewresearch.com/industry-analysis/personalized-retail-nutrition-wellness-market

7. How Can Personalized Nutrition Improve Your Health Outcomes? สืบค้นข้อมูลเมื่อ 24 สิงหาคม จาก https://tap.health/how-can-personalized-nutrition-improve-your-health-outcomes/

8. ตรวจ DNA สืบค้นข้อมูลเมื่อ 24 สิงหาคม จาก

https://hdmall.co.th/health-checkup/%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%88-dna

9. Thailand Precision Medicine Market Size & Outlook สืบค้นข้อมูลเมื่อ 27 สิงหาคม จาก
   https://www.grandviewresearch.com/horizon/outlook/precision-medicine-market/thailand