ผลิตกาแฟคุณภาพ ธุรกิจเด่นน่าลงทุน

หลายคนอาจคิดอยากสโลว์ไลฟ์ไปทำไร่ กาแฟ...แต่ยังไม่มีข้อมูลด้านการตลาดและแนวโน้มของธุรกิจนี้ คุณมาถูกทางแล้ว เพราะเนื้อหาต่อจากนี้แบบนี้จะทำให้คุณเห็นภาพทั้งระบบของธุรกิจการผลิตกาแฟ ทั้งในประเทศและต่างประเทศ และแน่นอนว่าเราตอบได้ทันทีว่าธุรกิจนี้ มันยังมีอนาคตสดใสแค่ไหน

ตอบตรงนี้เลยว่ามีแนวโน้มที่ดีต่อเนื่อง ...แม้จะไม่โตวูบวาบเหมือนอีคอมเมิร์ซ เป็นธุรกิจเด่นที่น่าสนใจ  แต่ยังมีหลายสิ่งที่ผู้สนใจลงทุนต้องคิด ซึ่งเป็นข้อมูลประกอบการตัดสินใจ ...

เชื่อหรือไม่ว่า ปริมาณความต้องการใช้กาแฟของโลกเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยในปี 2560/2561 มีอัตราการขยายตัวอยู่ที่ 1.06% โดยประเทศที่มีความต้องการ กาแฟ มากที่สุด ได้แก่ สหภาพยุโรป สหรัฐอเมริกา บราซิล ญี่ปุ่น รวมคิดเป็นสัดส่วนสูงถึง 64% ของความต้องการทั้งหมด

ในทางกลับกันผลผลิตกาแฟของโลกกลับมีอัตราการขยายตัวลดลงในปี 2560/2561 อยู่ที่ 1.24% ซึ่งพื้นที่ปลูกกาแฟที่สำคัญของโลก ได้แก่ บราซิล เวียดนาม โคลัมเบีย อินโดนีเซีย ที่คิดเป็นสัดส่วน 66% ของผลผลิตทั้งหมด

เห็นได้ชัดว่าความต้องการใช้กาแฟมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ เป็นผลมาจากความนิยมในการบริโภคกาแฟที่เพิ่มสูงขึ้น แสดงถึงโอกาสในตลาดกาแฟโลกที่ผู้ผลิตกาแฟไทยสามารถเข้าไปเพิ่ม ส่วนแบ่งทางการตลาดได้มากขึ้น ซึ่งปัจจุบันไทยส่งออกเมล็ดกาแฟไปยังสหรัฐอเมริกาสูงสุด โดยปี 2561 มีอัตราการขยายตัวอยู่ที่ 74%

ที่สำคัญแม้ไทยจะเป็นผู้ส่งออกกาแฟสำเร็จรูปเป็นลำดับ 6 ของโลก ขณะที่ความต้องการใช้เมล็ดกาแฟในประเทศ ปี 2561 อยู่ที่ 95,000 ตันต่อปี แต่ผลิตได้เพียง 23,617 ตัน จึงต้องนำเข้าถึง 68,616 ตัน หรือคิดเป็น 72 % เพื่อให้เพียงพอต่อความต้องการใช้ภายในประเทศ

ทั้งในปี 2561 ที่ผ่านมา ธุรกิจผลิตกาแฟมีแนวโน้มเติบโตสูงขึ้น จากพฤติกรรมการความนิยมดื่มกาแฟของคนไทยที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ประกอบกับการขยายตัวของธุรกิจร้านขายกาแฟที่มีจำนวนมากขึ้นอย่างรวดเร็ว ทั้งในเขตเมืองและต่างจังหวัดผ่านช่องทางต่างๆ เช่น สถานีบริการ น้ำมัน และห้างสรรพสินค้า ซึ่งปัจจัยดังกล่าวส่งผลให้ธุรกิจผลิตกาแฟมีการขยายตัวเพิ่มขึ้น อีกทั้งผู้ผลิตเริ่มเป็นคนรุ่นใหม่ที่มีการวิจัยทดลองรวมทั้งนำนวัตกรรมใหม่ๆมาพัฒนากระบวนการผลิตเพื่อให้ได้เมล็ดกาแฟที่มีคุณภาพและมีรสชาติเป็นเอกลักษณ์เฉพาะพื้นที่มากยิ่งขึ้น

ดังนั้นตลาดกาแฟทั้งในประเทศและต่างประเทศยังสามารถขยายตัวได้อีกมาก หากผู้ผลิตสามารถพัฒนากระบวนการผลิตเพื่อเพิ่มผลผลิต รวมทั้งพัฒนาคุณภาพกาแฟให้มีมาตรฐานแล้วจะสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มและขยายโอกาสทางการตลาดได้เพิ่มขึ้น

 

การผลิตกาแฟในไทยส่วนใหญ่ตั้งในภาคเหนือพิจารณารายจังหวัด พบว่าจังหวัดที่ประกอบธุรกิจผลิตกาแฟ สูงสุด ได้แก่ เชียงใหม่ เชียงราย โดยภาคเหนือเหมาะแก่การปลูกกาแฟ พันธุ์อะราบิกา ขณะที่ภาคใต้เหมาะแก่การเพาะปลูกกาแฟ พันธุ์โรบัสตา เนื่องจากมีภูมิประเทศและสภาพภูมิอากาศเหมาะสำหรับใช้เป็นแหล่งเพาะปลูกกาแฟที่สำคัญ โดยประเทศไทยตั้งเป้าหมายต้องการให้เป็นหนึ่งในกลุ่มผู้นำในด้านการผลิตและการค้ากาแฟคุณภาพของภูมิภาคอาเซียน และมีการผลักดันให้กาแฟเป็นพืชเศรษฐกิจใหม่ของไทยที่สร้างรายได้ที่มั่นคงให้แก่เกษตรกร

การลงทุนของต่างชาติในนิติบุคคลไทยที่ประกอบธุรกิจผลิตกาแฟ ณ 31 ธ.ค. 61 มีมูลค่าการลงทุน 749.00 ล้านบาท คิดเป็น 20.38% ของการลงทุนในธุรกิจนี้ โดยสัญชาติที่ลงทุนในธุรกิจนี้สูงสุด 3 อันดับแรก สิงคโปร์ มูลค่า 291.62 ล้านบาท คิดเป็น 7.93% ได้แก่ สวิซเซอร์แลนด์ มูลค่า 245.00 ล้านบาท คิดเป็น 6.67% และเดนมาร์ค มูลค่า 184 ล้านบาท คิดเป็น 5.01% การลงทุนของต่างชาติ

สิ้นปี 2561 มีมูลค่าการลงทุนค่อนข้างคงที่ เมื่อเปรียบเทียบกับปี 2558 และ 2560 ทั้งนี้การที่ต่างชาติเข้ามาลงทุนมีข้อดี คือมีการถ่ายทอดความรู้และเทคโนโลยีให้แก่ผู้ผลิตกาแฟของไทยให้มีการพัฒนากระบวนการผลิตเพื่อให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพมากยิ่งขึ้น

โดยเฉพาะกระแสพัฒนาคุณภาพของผลผลิตเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มให้แก่ ผลิตภัณฑ์ รวมทั้งการขยายฐานลูกค้าใหม่ๆด้วยรสชาติของกาแฟไทยที่มีเอกลักษณ์และเป็นสินค้าที่ให้คุณค่าแก่สังคม ก็จะสามารถเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจให้กับกาแฟได้ไม่ยาก

ด้วยข้อจำกัดของพื้นที่เพาะปลูกกาแฟของไทยทำให้ปริมาณผลผลิตมีจำนวนน้อยไม่เพียงพอและยากต่อการเร่งผลผลิตในช่วงเวลาสั้น ผู้ผลิตกาแฟไทยควรหันมาเน้นการพัฒนาคุณภาพและรสชาติแทนการเพิ่มปริมาณ เพื่อเจาะตลาดกาแฟพิเศษ สำหรับผู้บริโภคที่มีความชื่นชอบและให้ความสำคัญกับรสชาติและ Storytelling ของเมล็ดกาแฟที่มาจากแต่ละพื้นที่เพาะปลูก ซึ่งเป็นการเพิ่มคุณค่าให้กับกาแฟไทยและสามารถขายได้ในราคาสูง อีกทั้งการสนับสนุนให้เกษตรกรผลิตกาแฟที่ไม่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและผลักดันให้เป็นสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) ความมีเอกลักษณ์ จะสามารถเพิ่มมูลค่าของสินค้าและเชื่อมโยงเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวในพื้นที่อีกด้วย

ด้วยเทรนโลกที่ให้ความสำคัญกับเครื่องหมาย Fair trade ซึ่งเป็นเครื่องยืนยันว่าสินค้าเป็นผลผลิตจากการค้าที่เป็นธรรม คือตั้งแต่ขั้นตอนการผลิตจนถึงมือผู้บริโภค ผู้ผลิตและผู้ขาย จะได้รับค่าตอบแทนที่เท่าเทียม หากกลุ่มผู้ส่งออกกาแฟได้รับเครื่องหมาย Fair trade จะสามารถเพิ่มกลุ่มลูกค้าที่ให้ความสำคัญต่อสินค้าที่ให้คุณค่าแก่สังคม (Social Value) และง่ายต่อการขยายธุรกิจสู่ตลาดต่างประเทศ โดยเฉพาะ สหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นตลาดที่ไทยส่งออกมากเป็นอันดันที่ 1 โดยในปี 2561 ไทยส่งออกกาแฟไปสหรัฐอเมริการวมมูลค่า 30.69 ล้านบาท สูงขึ้นกว่า 74% ของตลาดส่งออกของไทย

เชื่อว่าผู้สนใจสามารถนำข้อมูลนี้ไปประกอบการตัดสินใจลงทุนหรือต่อยอดผลิตภัณฑ์กาแฟของตนให้สามารถสร้างตลาดได้ทั้งในและต่างประเทศ เพราะเทรนด์ผลิตกาแฟคุณภาพดีและมีความพิเศษเฉพาะตัวจะยิ่งมีบทบาทมากขึ้น และมีแนวโน้มการเติบโตที่น่าสนใจ SMEs สามารถใช้จุดนี้ต่อยอดธุรกิจได้ ขณะที่รูปการผลิตกาแฟแบบเดิมๆ จะเจอการแข่งขันที่สูงจากผู้เล่นที่เพิ่มขึ้นนั่นเอง

อ้างอิง : กรมพัฒนาธุรกิจการค้า