ความหมายของการทำบุญและถวายสังฆทาน

มงคลชีวิตประการหนึ่งของมนุษย์ คือการได้ทำบุญและให้ทาน หลายคนอาจเคยได้ยินเรื่องทำบุญและการทำทานมาไม่น้อย แต่ทราบหรือไม่ว่า บุญ และทาน ไม่เหมือนกัน จากทรรศนะของพระไพศาล วิลาโล ได้ระบุไว้เพื่อประดับสติปัญญาทางธรรม ในการทำบุญและทำทานว่า

ทุกวันนี้มีความเข้าใจคลาดเคลื่อนว่าการ “ทำทาน” ใช้กับพระสงฆ์ไม่ได้ กับพระต้องเรียกว่า “ทำบุญ” ทำทานต้องใช้กับคนจน ใช้กับสัตว์ แท้จริงจะถวายพระ จะให้สัตว์ ให้คนจน ก็คือ "ทาน" แต่สำหรับพระจะใช้คำว่า “สังฆทาน” คือการให้ทานแก่พระสงฆ์

ทานคือ “การสละ” คนมักเข้าใจว่าให้ทานหรือการทำบุญ เหมือนกับเป็นการสะสมคูปองแลกของสมนาคุณ สะสมบุญมากก็เหมือนกับการสะสมคูปองหรือสะสมคะแนนมากๆ สะสมบุญมาก ตายไปก็ได้ขึ้นสวรรค์

ไม่พลาดทุกข้อมูล ข่าวสารที่น่าสนใจ อย่าลืมกดไลก์ Facebook bangkokbanksme 

พระไพศาล วิลาโล ท่านบอกว่า เข้าใจกันอย่างนี้ก็กลายเป็นเพิ่มกิเลสเข้าไปอีก พระพุทธเจ้าตรัสว่า ทานที่พระองค์ไม่สรรเสริญก็คือ “ทานที่ยังมีจิตเยื่อใย” หมายถึงการทำทานที่ยังมีจิตเยื่อใยหรือมีจิตผูกพันให้ไปแล้วก็ยังผูกพันกับของนั้น

พระพุทธเจ้าตรัสว่า “นอกจากการแบ่งปันกันแล้วมนุษย์หามีที่พึ่งอย่างอื่นไม่” มนุษย์เราจะอยู่ร่วมกันได้ดี ต้องมีการแบ่งปัน เพราะการแบ่งปันหรือการเสียสละ นอกจากมีประโยชน์ต่อผู้อื่นแล้ว ยังมีคุณค่าต่อตัวเองด้วย นั่นก็คือการลด-ละกิเลส ลด-ละความเห็นแก่ตัว

ของสำหรับถวายสังฆทาน พระได้ใช้ คนได้บุญ

เมื่อพูดถึงสังฆทาน คนทั่วไปจะนึกถึงถังสีเหลืองที่มีข้าวของหลายอย่างบรรจุไว้ภายในแต่ “สังฆทาน” ที่แท้จริงมีความหมายกว้างกว่าแค่ถังสีเหลืองใบเดียว อย่างที่บอก สังฆะ หมายถึง ความเป็นสาธารณะ ทาน คือการให้ หรือ การสละ ดังนั้นสังฆทานจึงแปลว่า การให้เพื่อประโยชน์สาธารณะ ในที่นี้หมายถึง การถวายสิ่งของจำเป็นสำหรับพระสงฆ์ เพื่อเป็นกำลังให้ท่านทำงานเพื่อพระพุทธศาสนาสืบไป

การถวายสังฆทานแด่พระสงฆ์ไม่จำกัดว่าจะต้องให้เฉพาะรูปใดรูปหนึ่ง พระสงฆ์หนึ่งรูปถือเป็นตัวแทนจากคณะสงฆ์ สิ่งของที่ถวายจึงถือเป็นของกองกลาง ซึ่งพระสงฆ์ แม่ชี หรือผู้ปฏิบัติธรรมสามารถนำไปใช้ได้

โดยของที่สามารถนำไปถวายเป็นสังฆทานได้ ได้แก่ ปัจจัยต่างๆ อาทิ อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ยารักษาโรค (ยกเว้นที่อยู่อาศัย) รวมถึงเครื่องอุปโภคบริโภคต่างๆ ซึ่งพระสงฆ์สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้จริงดังต่อไปนี้

1. อาหาร  สามารถนำอาหารมาถวายเป็นสังฆทานได้ ไม่ว่าจะเป็นข้าว ผัก ผลไม้ต่างๆ น้ำดื่ม น้ำผลไม้ หรือน้ำปานะ รวมถึงอาหารกระป๋อง อาหารแห้งต่างๆ ก็ถวายได้ เพราะพระสงฆ์สามารถฉันเพื่อบำรุงร่างกายเป็นกำลังในการทำงานเพื่อศาสนา

2. ยารักษาโรค  ยาสำคัญที่ควรถวาย ได้แก่ ยาสามัญประจำบ้านต่างๆ เช่น ยาแก้ปวดหัว ยาแก้ไอ ยาแก้ท้องอืดท้องเฟ้อ สิ่งเหล่านี้พระสงค์สามารถนำไปใช้ประโยชน์ในทางตรงและทางอ้อม เช่นการให้ทานส่งต่อแก่ผู้ตกทุกข์ได้ยาก

3. เครื่องนุ่งห่ม  เช่น ผ้าอาบน้ำฝนถือเป็นของใช้ที่จำเป็นสำหรับพระสงฆ์ การซื้อสังฆทานสำเร็จรูปบางครั้งเราไม่อาจตรวจสอบได้ว่าผ้าอาบน้ำฝนที่อยู่ภายในนั้นเป็นอย่างไร จึงมีบ่อยครั้งที่เมื่อถวายไปแล้วมารู้ภายหลังว่าผ้าทั้งบางและสั้น พระสงฆ์ไม่สามารถใช้อาบน้ำได้ ทางที่ดีหากมีเวลาและตั้งใจทำสังฆทานอย่างแท้จริง ควรเลือกซื้อจากร้านสังฆภัณฑ์ที่ไว้ใจได้และมีมาตรฐาน

4. เครื่องอุปโภค  ได้แก่สิ่งของที่จำเป็นเพื่อการดำรงชีวิตในปัจจุบัน เช่น อุปกรณ์เครื่องเขียนต่างๆ ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับพระสงฆ์หรือสามเณร ในการศึกษาพระธรรมคำสั่งสอนของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า หรือไว้ใช้จดนัดหมายกิจนิมนต์ต่างๆ หรืออาจรวมถึงของใช้ส่วนตัวเช่น น้ำยาล้างห้องน้ำ มีดโกน กาน้ำชา แม้แต่หนังสือสวดมนต์ ก็เป็นสิ่งที่พระสงค์จะได้ใช้ประโยชน์อย่างแน่นอน