โอกาสมาแล้ว! ดีมานด์มันสำปะหลังจีนโตแรง เกษตรกรไทยลุยรุกส่งออกแดนมังกร ชิงส่วนแบ่งตลาดก้อนยักษ์

อีกหนึ่งโอกาสเกษตรกรไทย! คาดการณ์ความต้องการมันสำปะหลังช่วง 6 เดือนหลังของปี 2565 ปรับตัวเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง คาดทั้งปีไทยส่งออกกว่า 11 ล้านตัน จากอานิสงส์ความต้องการของผู้ซื้อต่างประเทศโดยเฉพาะ ‘จีน’ ที่หันมานำเข้ามันสำปะหลังจากไทยทดแทนธัญพืชอื่นๆ ที่ราคาปรับตัวสูงขึ้น

Bangkok Bank SME จึงขอนำประเด็นที่น่าสนใจเกี่ยวกับตลาดมันสำปะหลังแดนมังกรและโอกาสเกษตรกรไทยมาให้ได้ทราบ เพื่อรุกส่งออกมันสำปะหลังไปยังจีนให้มากขึ้น ชิงส่วนแบ่งตลาดก้อนยักษ์สร้างรายได้ห้วงเศรษฐกิจโลกถดถอย

ไทยในฐานะผู้ผลิตมันสำปะหลังอันดับ 3 ของโลก มีการส่งออกผลิตภัณฑ์มันสำปะหลังในช่วง 7 เดือนแรกของปี 2565 (มกราคม - กรกฎาคม) รวมทั้งหมด 7.19 ล้านตัน มูลค่า 91,652 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากช่วงเดียวกันของปี 2564 ร้อยละ 16.70

โดยจีนเป็นตลาดส่งออกมันสำปะหลังอันดับ 1 ของไทย (ไทยส่งออกให้กับจีนในปี 2564 จำนวน 4,867,797 ตัน) นำไปผลิตสินค้าในอุตสาหกรรมอาหาร ยา พลังงาน และแอลกอฮอล์ เป็นต้น ซึ่งจีนนำเข้ามันสำปะหลังมากที่สุดในโลกมาตั้งแต่ปี 2548 (ผลิตเองร้อยละ 20 นำเข้าร้อยละ 80) 

ในปี 2564 จีนมีพื้นที่เพาะปลูกมันสำปะหลังอยู่ที่ 303,900 เฮกตาร์ (1 เฮกตาร์ เท่ากับ 6.25 ไร่) ด้วยต้นทุนการปลูกสูงกว่าอีกทั้งยังได้ผลผลิตน้อยเมื่อเทียบกับความต้องการ จึงส่งผลให้แดนมังกรนิยมนำเข้ามากกว่านั่นเอง และจากการพิจารณาความต้องการมันสำปะหลังของจีนพบว่า จีนต้องการมันสำปะหลังสดค่อนข้างน้อย เนื่องจากเก็บรักษาได้ไม่นาน

จึงทำให้มันสำปะหลังแห้งกลายเป็นสินค้าหลักที่จีนนำไปใช้ประโยชน์และมีปริมาณนำเข้าสูง โดยมันสำปะหลังสดที่จีนต้องการส่วนใหญ่จะนำไปแปรรูปเป็นมันสำปะหลังแห้ง มีจำนวนน้อยที่นำไปแปรรูป และอีกหนึ่งเหตุผลที่ทำให้มันสำปะหลังได้รับความนิยมก็คือ เนื่องจากเป็นอาหารประเภทแป้ง (คาร์โบไฮเดรต) ที่มีราคาถูกกว่าพืชประเภทอื่น สามารถนำไปใช้เป็นวัตถุดิบในภาคอุตสาหกรรมต่าง ๆ จึงทำให้ความต้องการมันสำปะหลังในตลาดโลกมีการเติบโตต่อเนื่องขึ้นทุกปีนั่นเอง

ปี 2564 จีนนำเข้ามันสำปะหลังสดและแห้งทั้งสิ้น 5.50 ล้านตัน ขยายตัวขึ้น ร้อยละ 64.16 ขณะที่เดือนมกราคม - กรกฎาคม 2565 จีนยังคงนำเข้ามันสำปะหลังสดและแห้งจากไทยมากเป็นอันดับหนึ่ง มีปริมาณนำเข้าทั้งสิ้น 5.10 ล้านตัน คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 90.41 ของการนำเข้าทั้งหมดของจีน

ตลาดนำเข้ามันสำปะหลังสดและแห้ง 4 อันดับแรกของจีน เดือน ม.ค. - ก.ค. 65

1. ไทย จำนวน 5,104,307 ตัน

2. เวียดนาม จำนวน 494,341 ตัน

3. กัมพูชา จำนวน 24,416 ตัน

4. อินโดนีเซีย จำนวน 771 ตัน

ด้วยความที่มันสำปะหลังมีปริมาณสตาร์ช (Starch : แหล่งสะสมอาหารของเนื้อเยื่อพืช) ประมาณร้อยละ 30 ปริมาณการผลิตสูงและมีราคาต่ำกว่าพืชเกษตรหลายชนิด เช่น ข้าวโพด มันฝรั่ง มันเทศ จึงกลายเป็นพืชเกษตรที่ได้รับการนิยมเพื่อนำมาผลิตสินค้าในอุตสาหกรรมอาหาร ยา พลังงาน และแอลกอฮอล์ 

เพื่อการรุกตลาดมันสำปะหลังแดนมังกรให้มากขึ้น เกษตรกรไทยควรเพิ่มความสามารถในการแข่งขันมากขึ้น เช่น นำเทคโนโลยีมาช่วยพัฒนาการเพาะปลูกและการแปรรูปต่าง ๆ ซึ่งจะสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับมันสำปะหลังและสินค้าจากมันสำปะหลังได้มากขึ้น นอกจากนี้การสร้างห่วงโซ่ (Supply Chain) อุตสาหกรรมที่มีความสมบูรณ์ตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำ จะช่วยรักษาความเสถียรของคุณภาพสินค้าในการขนส่งและการส่งมอบสินค้าถึงมือผู้นำเข้าแดนมังกร

ปัจจุบัน สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ได้เล็งเห็นความสำคัญของมันสำปะหลังจึงมีการร่วมกับเครือข่ายพันธมิตรทั้งภาครัฐและเอกชนพัฒนางานวิจัยด้านมันสำปะหลังอย่างต่อเนื่อง

ตั้งแต่งานวิจัยต้นน้ำ เช่น เทคโนโลยีการผลิตต้นพันธุ์สะอาด, ระบบการสร้างต้นพันธุ์มันสำปะหลังสายพันธุ์ไทยจากการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ, การพัฒนาแนวทางการผลิตท่อนพันธุ์มันสำปะหลังจากต้นพันธุ์ปลอดโรคอย่างมีประสิทธิภาพด้วยเทคโนโลยี Mini Stem Cutting และการพัฒนาต้นแบบชุดตรวจแบบรวดเร็วในรูปแบบ Strip Test สำหรับตรวจวินิจฉัยโรคใบด่างมันสำปะหลัง เป็นต้น 

งานวิจัยกลางน้ำ เช่น การวิเคราะห์ฐานข้อมูลค่ามาตรฐานกระบวนการผลิต, การใช้ทรัพยากรการผลิตของอุตสาหกรรมแป้งมันสำปะหลังไทย 

งานวิจัยปลายน้ำ เช่น ต้นแบบผลิตภัณฑ์ช้อน ส้อม และมีดไบโอพลาสติก, ต้นแบบวัสดุทดแทนไม้ธรรมชาติจากเศษวัสดุเหลือใช้ในไร่มันสำปะหลัง, การพัฒนากระบวนการผลิตฟลาวมันสำปะหลังระดับอุตสาหกรรมจากมันสำปะหลังชนิดขมที่มีปริมาณไซยาไนด์สูง พร้อมทั้งได้ถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตฟลาวมันสำปะหลังให้กับบริษัทที่สนใจ

ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะเป็นมิติใหม่ของการเพิ่มมูลค่ามันสำปะหลังนอกเหนือจากแป้งมันสำปะหลังและแป้งแปรรูป หากเกษตรกร ผู้ประกอบการและ SME ไทยสนใจ สามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดกับทาง สวทช. ได้ เพื่อประสบความสำเร็จเติบโตอย่างยั่งยืน (Sustainability) ยุคเกษตรดิจิทัล 4.0

https://www.oae.go.th/assets/portals/1/files/%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B8%B8%E0%B9%8C%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%9B%E0%B8%B0%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%87%2064.pdf  

https://www.ditp.go.th/ditp_web61/article_sub_view.php?filename=contents_attach/759834/759834.pdf&title=759834&cate=1469&d=0 

https://www.oae.go.th/view/1/%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%94%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A7/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B9%89%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%94/39895/TH-TH 

https://www.thaigov.go.th/news/contents/details/58531?fbclid=IwAR0MLqFkkxXIuWcmES8Jzcexn7XdmFHQDL_bg_ujUSftYpyPgPLPlDO9t24 

https://www.bangkokbiznews.com/business/economic/1021857 

https://weibo.com/ttarticle/p/show?id=2309404800127352308816&sudaref=passport.weibo.com 

http://news.sohu.com/a/574917697_121392045 

https://www.thansettakij.com/economy/trade/537883