เปิด 7 นวัตกรรมสุดล้ำ ช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตผู้พิการกลับมาใช้ชีวิตง่ายขึ้น

ปัจจุบัน ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีทำให้เกิดนวัตกรรมสำหรับผู้พิการมากมาย ช่วยในการดำเนินชีวิตประจำวันและเปิดให้เข้าถึงโอกาสใหม่ ๆ ลดความเหลื่อมล้ำ สามารถทำทุกอย่างได้เหมือนกับผู้คนทั่วไป มาดูกันว่า 7 นวัตกรรมสำหรับผู้พิการที่น่าสนใจ ทั้งในประเทศและต่างประเทศ จะช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตผู้พิการให้ง่ายขึ้นอย่างไรบ้าง ? 

ถือเป็นนวัตกรรมสำหรับผู้พิการทางสายตา ทำให้ผู้พิการทางสายตาสามารถรับรู้วัตถุได้ดีขึ้น รับรู้สภาพแวดล้อมรอบ ๆ และช่วยให้มีความคล่องตัวในการเดินทางมากขึ้น 

โดยหลักการทำงาน คือ กล้องที่ติดตั้งบริเวณแว่นจะทำหน้าที่จับภาพ และแปลงสัญญาณเป็นการกระตุ้นที่ลิ้นของผู้ใช้งานคล้ายกับอักษรเบรลล์ (Braille) ให้ผู้พิการ สามารถตีความรูปร่างขนาดของวัตถุ สถานที่ และลักษณะของพื้นผิว เมื่อผู้พิการได้ทดลองใช้อุปกรณ์นี้ เปรียบเสมือนเป็นการ ‘มองเห็นผ่านลิ้น’ อีกด้วย

BCI (Brain-Computer Interface) ‘ระบบสั่งการขับรถด้วยคลื่นสมอง’ สำหรับผู้พิการแขนหรือกล้ามเนื้อแขนอ่อนแรง จนไม่สามารถใช้มือและแขนบังคับรถได้ เป็นนวัตกรรมของไทย โดยมหาวิทยาลัยมหิดล  

สำหรับระบบของ BCI ใช้เทคโนโลยีสัญญาณคลื่นสมองเชื่อมต่อคอมพิวเตอร์ควบคู่กับ AI (Artificial Intelligence) เพื่อสั่งการควบคุม ประกอบด้วย

ชุดอุปกรณ์สัญญาณสมอง ได้แก่ หมวกที่มีอิเล็กโทรดสำหรับวัดสัญญาณสมองจากผิวบนหนังศีรษะ และวงจรขยายสัญญาณสมอง เชื่อมต่อเข้ากับซอฟต์แวร์วิเคราะห์รูปแบบของสัญญาณที่พัฒนาขึ้น เพื่อใช้ในการแยกแยะสัญญาณสมองออกจากสัญญาณชีวภาพชนิดอื่น จากนั้นจึงแยกแยะแต่ละคำสั่งออกมาในรูปแบบที่ต้องการ เช่น ใช้การยกแขนซ้าย-ขวา แทนคำสั่งในการบังคับรถให้เลี้ยวซ้าย-ขวา และเปิดไฟหน้าตามต้องการ

ขณะนี้นวัตกรรม ‘ระบบสั่งการขับรถด้วยคลื่นสมอง’ ของมหาวิทยาลัยมหิดลนั้น เป็นนวัตกรรมต้นแบบที่รอความร่วมมือจากผู้ผลิตยานยนต์ เพื่อจะนำไปเชื่อมต่อกับรถยนต์รุ่นต่าง ๆ สำหรับผู้พิการให้สามารถใช้งานได้จริง

 Action Blocks ช่วยให้ผู้พิการทางสติปัญญา มีการดำเนินชีวิตที่สะดวกขึ้น โดยแอปนี้ สามารถสร้าง “ปุ่มลัด” ต่าง ๆ ไว้ยังหน้า Home Screen ของสมาร์ทโฟนได้ เพียงแค่กดปุ่มเดียวก็สามารถเชื่อมไปยังแอปพลิเคชันต่าง ๆ หรือทำ Action อื่น ๆ ตามที่ติดตั้งไว้ได้ ไม่ว่าจะใช้โทรหาผู้ดูแล, ติดต่อสายด่วน, เปิดกล้อง หรือจะใช้เชื่อมกับอุปกรณ์ IoT ภายในบ้าน ก็สามารถทำได้อย่างสะดวก ช่วยให้ผู้พิการทางสติปัญญาช่วยเหลือตัวเองได้ดีขึ้น

ต้องยอมรับว่า ขาหรือเท้าเทียมที่ด้อยคุณภาพนั้นมีน้ำหนักมาก และไม่มีข้อเท้า จะส่งผลต่อคุณภาพในการดำเนินชีวิตของผู้พิการ ทำให้ผู้พิการเดินได้ไม่ดี อาจารย์ภาควิชาวิศกรรมเครื่องกล คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จึงได้คิดค้น ‘เท้าเทียมไดนามิกส์คุณภาพสูง’ ผลิตจาก Carbon fiber เกรดการแพทย์ โดยเป็นการนำเข้าวัตถุดิบ เพื่อผลิตขึ้นรูปในประเทศไทย ออกแบบฟังก์ชันการทำงานให้มีความยืดหยุ่น สามารถกดขึ้นลง บิดซ้ายขวาได้ เสมือนกับเท้าของคนทั่วไป 

สำหรับนวัตกรรมดังกล่าว ยังมีความสามารถในการกักเก็บและปล่อยพลังงานขึ้นในจังหวะที่เหมาะสม ทำให้ผู้พิการที่ใช้เท้าเทียมไดนามิกส์ สามารถทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้นานขึ้น เดินหรือวิ่งบนพื้นที่ขรุขระได้นานขึ้น ในราคาที่จับต้องได้ มีอายุการใช้งานที่ยาวนาน ไม่ต้องเปลี่ยนเท้าเทียมบ่อย ๆ อีกทั้งการดูแลรักษาสามารถทำได้อย่างง่ายดาย

ปัจจุบันได้มีการออกแบบเท้าเทียมไดนามิกส์ ให้เหมาะกับผู้พิการทั้งชายและหญิงที่น้ำหนักตัวที่ต่างกันถึง 11 ไซซ์ด้วยกัน ขณะนี้อยู่ระหว่างการเสนอเข้าสู่ภายใต้สิทธิ์การรักษาของรัฐบาล เพื่อให้ผู้พิการสามารถเข้าถึงได้ เป็นการเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้พิการให้ดีขึ้น

หลายท่านอาจเคยเห็น Exoskeleton จากต่างประเทศ ที่ช่วยทุ่นแรงให้ผู้ใช้งานสามารถยกสิ่งของหนัก ๆ ได้สะดวกมากขึ้น โดยเฉพาะในด้านอุตสาหกรรมและการก่อสร้าง ขณะที่ มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ออกแบบสามารถขยับขาได้ ต้องนั่งวีลแชร์ไปตลอดชีวิต ให้สามารถดำเนินชีวิตในสังคมสะดวกมากขึ้น

โดยผู้พิการที่สวมใส่ขาหุ่นยนต์ สามารถเดินได้เกือบเหมือนลักษณะการเดินปกติ โดยไม่จำเป็นต้องออกแรงมากเกินไป และบรรเทาความรู้สึกเจ็บปวด บริเวณจุดเชื่อมต่อระหว่างขาหุ่นยนต์กับร่างกายของคนพิการ 

สำหรับขาหุ่นยนต์ Exoskeleton ถูกติดตั้งเข้ากับร่างกายของคนพิการ ตั้งแต่บริเวณเอวลงไปยังต้นขา มีการออกแบบโครงสร้างเป็นโลหะตามแนวขาด้านนอก มีข้อต่อตรงข้อเท้าและหัวเข่า ระบบเซ็นเซอร์เชื่อมต่อการทำงานเข้ากับกล้ามเนื้อคนพิการ มอเตอร์ไฟฟ้าช่วยในการเสริมแรงในระหว่างการเดิน พร้อมโหมดลุก-นั่ง-ขึ้นบันได และปุ่มควบคุมความปลอดภัย สามารถหยุดได้หากเกิดเหตุฉุกเฉิน 

การทำงานทั้งหมดถูกวิเคราะห์และประมวลผลด้วยระบบคอมพิวเตอร์ เพื่อให้จังหวะการเดินมีความถูกต้อง และดูเป็นธรรมชาติมากที่สุด ซึ่งทีมงานนักพัฒนา ต้องการให้ผู้สวมใส่ขาหุ่นยนต์มีความรู้สึกเหมือนกล้ามเนื้อถูกเชื่อมต่อเข้ากับขาหุ่นยนต์ แบบไม่รู้สึกเจ็บปวด โดยใช้หลัก On ground training ให้ผู้ป่วยได้ความรู้สึกเหมือนกับว่ากำลังเดินอยู่บนพื้นจริง ๆ 

จากเดิมที่ต้องอาศัยนักกายภาพ 2-3 คน ช่วยกันจับแขนขาในการพยุงตัวคนป่วย เพื่อให้ฝึกเดิน แต่ปัจจุบันเทคโนโลยีก้าวหน้าด้วยการพัฒนาหุ่นยนต์ฝึกเดินเสมือนจริง (Exoskeleton) ที่แตกต่างจากหุ่นยนต์ทั่วไป คือผู้ป่วยที่มีปัญหาโรคหลอดเลือดสมอง ปัญหาการบาดเจ็บไขสันหลังหรือเส้นประสาท หรืออัมพฤกษ์ อัมพาตนั้น จะได้ฝึกเดิน และฝึกกล้ามเนื้อตามแบบการเดินเสมือนจริงบนพื้นจริง 

ช่วยให้ผู้ป่วยหมุดบิดช่วงข้อเข่า เอว สะโพก มีการเอียงตัวไปด้านหน้าและด้านข้างได้อย่างเป็นธรรมชาติ จากการเดินบนพื้นจริง ไม่ใช่เดินบนลู่วิ่ง และไม่ต้องล็อคเอว ล็อคเชิงกรานไว้เหมือนอย่างหุ่นยนต์รุ่นเก่า ๆ ช่วยให้กล้ามเนื้อบริเวณเอว หลัง และสะโพกฟื้นตัว มีพัฒนาการที่ดีขึ้น และช่วยให้เกิดการฟื้นตัวของเซลล์สมองตามมา

โดยนักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยเคส เวสเทิร์น รีเซิร์ฟ ได้ติดตั้งระบบเซ็นเซอร์ไว้บริเวณมือของแขนเทียมไบโอนิก และเชื่อมต่ออุปกรณ์เข้ากับเส้นประสาทที่เหลืออยู่ของผู้พิการ เพื่อให้สามารถรับแรงกระตุ้นไฟฟ้าจากระบบเซ็นเซอร์ได้ ผลก็คือ นอกจากผู้พิการจะสามารถหยิบจับอะไรได้ด้วยมือเทียมแล้ว ยังสามารถรับรู้ความรู้สึกจากการสัมผัสสิ่งของเหล่านั้นด้วย ไม่ว่าจะเป็นแรงกดหรือผิวสัมผัสของสิ่งของ 

ไม่เพียงแค่นั้น ผู้พิการยังรู้สึกเจ็บเหมือนมือจริง ๆ เลยทีเดียว

‘เจสัน ลิตเติ้ล’ ผู้พิการมือ อาสาสมัครทดลองเทคโนโลยีใหม่ชิ้นนี้ เผยว่าเขาสามารถ รู้สึกถึงสัมผัสของการกุมมือภรรยาของเขาได้อีกครั้งในรอบ 10 กว่าปี

Orcam คืออุปกรณ์เสริมสำหรับติดตั้งบนขาแว่น สำหรับคนตาบอดและผู้พิการทางสายตา หรือมีปัญหาในการมองเห็น โดยจะทำหน้าที่เป็น ‘ตา’ ให้กับผู้สวมใส่ผ่านสมาร์ทคาเมร่าขนาดเล็ก ซึ่งจะส่งเสียงบอกได้ว่าสิ่งที่อยู่ข้างหน้านั้นคืออะไร นอกจากนี้ยังสามารถอ่านหนังสือ เมนูอาหาร ป้ายจารจร ฉลากยา หน้าจอโทรศัพท์ ฯลฯ ให้ผู้ใช้งานฟังได้  

ไม่เพียงเท่านั้น ยังมีระบบจดจำใบหน้าคน Face Recognition เพื่อช่วยบอกว่าคู่สนทนาเป็นใคร Money Notes Detection ระบุมูลค่าของธนบัตรในมือ Product Identification ที่ทำได้มากกว่าแค่การอ่านฉลากสินค้า แต่ยังสแกนบาร์โค้ดบนตัวบรรจุภัณฑ์ และให้รายละเอียดถึงส่วนผสมหรือสารอาหารตามที่ผู้ผลิตระบุไว้ มี Color Detection ระบุสี ไปจนถึงการบอกวันเวลาได้อีกด้วย

จากนวัตกรรมสำหรับผู้พิการทั้ง 7 อย่างนี้ สะท้อนว่าเทคโนโลยี เข้ามามีบทบาทในการช่วยเหลือผู้พิการให้มีโอกาสกลับมาดำเนินชีวิตที่ง่ายขึ้นอีกครั้ง สามารถทำสิ่งต่าง ๆ ได้อย่างคล่องแคล่วกว่าเดิม และมีความสุขมากขึ้น แม้คนเราจะมีบางอย่างไม่เท่ากันแต่เราสามารถลดช่องว่างนั้นได้ด้วยนวัตกรรมและเทคโนโลยี และความตั้งใจที่จะเปลี่ยนแปลงชีวิตผู้พิการด้อยโอกาส ให้กลับมาใช้ชีวิตอย่างมีความสุขอีกครั้ง

ที่มา

https://www.chula.ac.th/news/96587/

http://www.1479hotline.org/archives/12939

https://thaiinnovation.center/2023/01/space-2/

https://www.thecoverage.info/news/content/2507

https://www.brailleintl.org/%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A7-orcam-glasses-%E0%B9%81%E0%B8%A7%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%B9%E0%B8%94%E0%B9%84%E0%B8%94%E0%B9%89/