โอกาส SMEs! ตลาดเนื้อสัตว์ที่ทำจากพืชในประเทศจีน

กระแสคนรักสุขภาพและสุขอนามัยซึ่งเป็นผลพวงจากโควิด-19 อาหารประเภท ‘เนื้อสัตว์ทางเลือก’ จึงกลายเป็นเทรนด์ที่มาแรง โดยไม่ใช่แค่เพียงตลาดสหรัฐฯ หรือยุโรป เท่านั้นแต่เป็นเทรนด์ที่กำลังเกิดขึ้นทั่วโลกรวมถึงประเทศจีน ในปี 2018 อุตสาหกรรมเนื้อสัตว์ทำจากพืชในประเทศจีนเติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง มีมูลค่าตลาด 6.12 พันล้านหยวน (ประมาณ 9.1 ร้อยล้านเหรียญสหรัฐฯ) เพิ่มสูงขึ้น 14.25% จากปี 2017

ในขณะที่ในสหรัฐฯ มีมูลค่าตลาด 6.84 ร้อยล้านเหรียญสหรัฐฯ เพิ่มสูงขึ้น 23% (YoY) ดังนั้นจะเห็นว่าแม้ว่าสหรัฐฯ จะเริ่มต้นพัฒนาสินค้าประเภทเนื้อสัตว์ทำจากพืชก่อนประเทศจีน และรวมถึงตลาดมีอัตราการเติบโตสูงกว่า แต่หากเทียบในแง่ของมูลค่าตลาดแล้วจะเห็นว่าตลาดจีนมีมูลค่าตลาดสูงกว่า และยังมีโอกาสในการขยายตลาดอยู่อีกมหาศาล ขณะที่ปัจจัยที่สนับสนุนการเติบโตของตลาดเนื้อสัตว์ทำจากพืชในประเทศจีน นับเป็นประเด็นที่น่าศึกษาประกอบด้วย

ไม่พลาดทุกข้อมูล ข่าวสารที่น่าสนใจ อย่าลืมกดไลก์ Facebook bangkokbanksme 

ผู้บริโภคจีนมีรายได้ส่วนบุคคลสุทธิเพิ่มสูงขึ้นต่อเนื่อง

หนึ่งในปัจจัยสำคัญที่ทำให้ตลาดอาหารในจีนขยายตัวอย่างต่อเนื่องคือ รายได้ส่วนบุคคลสุทธิ (Disposable Personal income, DPI) หรือรายได้ที่ครัวเรือนได้รับหลังหักภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา สามารถนำไปใช้จ่ายซื้อสินค้าและบริการได้จริงของชาวจีนเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในปี 2019 สำนักงานสถิติแห่งชาติจีนประกาศว่า รายได้ส่วนบุคคลสุทธิของประเทศจีนอยู่ที่ 30,733 หยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 8.9 จากปีที่ผ่านมา ทำให้ผู้บริโภคชาวจีนมีการกำลังซื้อสูงขึ้น จึงให้ความสำคัญกับความปลอดภัย รูปแบบ และคุณภาพของสินค้ามากขึ้น รวมถึงให้ความสำคัญกับการบริโภคเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตมากยิ่งขึ้น

ปริมาณการบริโภคเนื้อสัตว์ในประเทศจีน

ข้อมูลจากสำนักงานสถิติแห่งชาติจีนระบุว่า ผลผลิตปศุสัตว์ของประเทศจีนในปี 2019 อยู่ที่ 76.49 ล้านตัน แบ่งเป็นเนื้อหมู 42.55 ล้านตัน เนื้อวัว 6.67 ล้านตัน เนื้อแกะ 4.88 ล้านตัน และสัตว์ปีก 22.39 ล้านตัน โดยผู้บริโภคจีนนิยมบริโภคเนื้อหมูเป็นหลัก และหากเทียบในแง่ของปริมาณการบริโภคเนื้อหมูต่อคนต่อปีทั่วโลก จะพบว่าในปี 2018 ผู้บริโภคจีนมีสถิติการบริโภคเนื้อหมูเฉลี่ยมากเป็นอันดับสองของโลก โดยมีปริมาณ 40 กิโลกรัม/คน/ปี ในขณะที่ผู้บริโภคยุโรปบริโภคเนื้อหมูเฉลี่ย 40.9 กิโลกรัม/คน/ปี และสหรัฐฯ 29.8 กิโลกรัม/คน/ปี

ภาครัฐสนับสนุนให้ประชาชนบริโภคเนื้อสัตว์น้อยลง

ผลการศึกษาขององค์การอนามัยโลก (WHO) ในปี 2014 ระบุว่าผู้ป่วยเบาหวาน 1 ใน 3 ของโลก อยู่ในประเทศจีน โดยประชากรชาวจีนมีสัดส่วนผู้ป่วยโรคเบาหวานสูงถึง 12% หรือกว่า 114 ล้านคน เหตุผลสำคัญมาจากการที่จีนเป็นประเทศเศรษฐกิจเกิดใหม่ (Emerging Economy) เศรษฐกิจที่เติบโตอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้พฤติกรรมการบริโภคเปลี่ยนแปลงไป จากปัจจัยเรื่องปัญหาสุขภาพของประชาชนทำให้ใน 2016 รัฐบาลจีนได้ออกแนวทางการบริโภคอาหารแห่งชาติ เพื่อรณรงค์ให้ประชาชนลดการบริโภคเนื้อสัตว์ลง 50% และเพื่อส่งเสริมแนวทางการบริโภคดังกล่าว สมาคมโภชนาการจีน (Chinese Nutrition Society : CNS) ได้ร่วมมือกับหน่วยงานสนับสนุนด้านสิ่งแวดล้อม เพื่อจัดทำแคมเปญเผยแพร่ประโยชน์ของเนื้อสัตว์ทำจากพืชสู่สาธารณะ

นอกจากนี้จีนยังเผชิญปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม โดยผู้บริโภคที่อาศัยในเมืองอย่าง เซี่ยงไฮ้ ปักกิ่ง เซินเจิ้น และกวางโจว ได้รับผลกระทบด้านปัญหาสิ่งแวดล้อมภายในเมืองมาอย่างยาวนาน การวิจัยขององค์กรช่วยเหลือสัตว์ป่าแห่งชาติ (NGO Wild Rescue) ในเดือนมกราคม 2019 แสดงให้เห็นว่าผู้ตอบแบบสอบถามร้อยละ 56.1 ระบุว่ากำลังลดการบริโภคเนื้อสัตว์ลง และอีก 15.3% เต็มใจที่จะลดการบริโภคเนื้อสัตว์ลงในอนาคต โดยงานวิจัยยังพบว่าปริมาณการบริโภคเนื้อสัตว์ต่อหัวของเมืองใหญ่ในจีนนั้นต่ำกว่าปริมาณการบริโภคในเมืองรอง

แนวโน้มของสินค้าอาหารประเภทเนื้อสัตว์ทำจากพืชในตลาดจีน

หากพิจาณาจากวัตถุดิบและกระบวนการผลิตแล้ว สินค้าประเภทเนื้อสัตว์ทางเลือกจะแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือเนื้อสัตว์ทำจากพืช (Plant-based meant) และเนื้อสังเคราะห์ (Cultured Meat) โดยเนื้อสัตว์ทำจากพืชนั้นผลิตมาจากพืชชนิดต่างๆ ที่นำมาปรุงแต่งจนได้ผลิตภัณฑ์ที่รสชาติและรสสัมผัสเสมือนเนื้อสัตว์จริงมากที่สุด ส่วนเนื้อสังเคราะห์นั้นผลิตมาจากการเพาะเลี้ยงสเต็มเซลล์ในห้องแล็บ เพื่อสร้างเนื้อเยื่อที่มีลักษณะคล้ายกล้ามเนื้อ แต่ด้วยปัจจัยด้านต้นทุนและความสามารถในการผลิต ทำให้ปัจจุบันผลิตภัณฑ์อาหารเนื้อสัตว์ทำจากพืชนั้นเป็นสินค้าหลักในตลาดจีน

ทั้งจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด 19 ทำให้พฤติกรรมการบริโภคและการตัดสินใจซื้อของผู้บริโภคชาวจีนค่อยๆ เปลี่ยนไป ความตระหนักในเรื่องสุขภาพที่เพิ่มมากขึ้น ทำให้เกิดความท้าทายและโอกาสทางการตลาดใหม่ๆ ตามมามากมาย โอกาสทองที่เหมาะสมในช่วงนี้ทำให้บริษัทยักษ์ใหญ่ด้านอาหารทั่วโลก ต่างนำสินค้าประเภทเนื้อสัตว์ทำจากพืชเข้ามาบุกตลาดจีน

และเพื่อสำรวจเสียงตอบรับจากผู้บริโภค บริษัทวิจัยทางการตลาดในจีนได้ทำการสำรวจแบบสอบถามออนไลน์จากผู้บริโภคทั่วประเทศจีนจำนวน 3,770 ตัวอย่าง โดย Customer Insight ที่ได้จากผลสำรวจมีดังนี้

1. การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด 19 ทำให้ผู้บริโภคจีนตระหนักถึงปัญหาเพิ่มมากขึ้นทั้ง 5 ด้าน ได้แก่ ด้าน ความปลอดภัยของอาหาร ด้านสุขภาพชีวิต ด้านความเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ด้านความสะอาด สุขอนามัย และด้านการป้องกันดูแลตนเอง ซึ่งเป็นแรงจูงใจสำคัญในการเลือกซื้อและบริโภคอาหาร ประเภทเนื้อสัตว์ทำจากพืช

2. ผู้บริโภค 77% เคยได้ยินเกี่ยวกับสินค้าประเภทเนื้อสัตว์ทำจากพืช โดยเฉพาะผู้บริโภคในเมืองใหญ่มีสัดส่วนผู้บริโภคที่เคยซื้อและบริโภคสินค้าประเภทเนื้อสัตว์ทำจากพืชสูงที่สุดอย่างมีนัยสำคัญ

3. เหตุผลหลักในการเลือกซื้อสินค้าประเภทเนื้อสัตว์ทำจากพืชของผู้บริโภคจีน ได้แก่ ไขมันต่ำ ไม่มี คอเลสเตอรอล, รสชาติอร่อยไม่เลี่ยน ไม่มีฮอร์โมนตกค้าง มีคุณค่าทางโภชนาการสูงกว่า และช่วยให้รูปร่างดี

4. สินค้าที่ได้รับความนิยมจากผู้บริโภคที่เคยซื้อและบริโภคเนื้อสัตว์ทำจากพืช ได้แก่ ไส้กรอกรมควัน เนื้อหมูทำจากพืชแบรนด์ต่างๆ กุนเชียง เนื้อไก่ทำจากพืช พายเนื้อไก่ทำจากพืช  ขนมไหว้พระจันทร์ไส้เนื้อสัตว์ทำจากพืช นักเก็ตไก่ทำจากพืช สเต็กเนื้อทำจากพืช

5. ผู้บริโภคจีนมีแนวโน้มนิยมบริโภคแบรนด์ต่างประเทศมากกว่าแบรนด์จีน เพราะผลิตภัณฑ์มีรูปลักษณ์และ รสสัมผัสเหมือนเนื้อสัตว์จริงมากกว่า และบรรจุภัณฑ์สวยงาม แต่ผู้บริโภคส่วนที่ชื่นชอบแบรนด์จีนมากกว่า เพราะผลิตภัณฑ์มีรสชาติอร่อยถูกปาก ราคาถูกกว่า และไม่ต้องกังวลใจเรื่องส่วนประกอบดัดแปลงพันธุกรรม

6. สาเหตุหลักที่ผู้บริโภคที่เคยได้ยินเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์เนื้อสัตว์ทำจากพืชแต่ยังไม่เคยซื้อบริโภค เนื่องจากร้านค้าซุปเปอร์มาร์เก็ตใกล้บ้านไม่มีจำหน่าย, ไม่มั่นใจในวัตถุดิบและกระบวนการผลิต, เลือกทานเนื้อสัตว์จริงจากธรรมชาติ และคนรอบตัวไม่มีใครเคยลอง/ไม่กล้าลองอาหารใหม่

ขณะที่สถานการณ์การแข่งขันของผู้เล่นในตลาดจีน ปัจจุบันจีนมีแบรนด์ผู้เล่นสำคัญในตลาดประมาณ 10 แบรนด์ ที่พัฒนาและวิจัยผลิตภัณฑ์เนื้อสัตว์ทำจากพืช ออกวางจำหน่ายในตลาดทั้งจากผู้ผลิตจีนแผ่นดินใหญ่ ฮ่องกง และสหรัฐฯ

เห็นได้ชัดว่าบริษัทอาหารชั้นนำของโลกในหลายประเทศ ต่างเริ่มวิจัยและผลิตสินค้าประเภทเนื้อสัตว์ทำจาก พืช และตลาดผู้บริโภคทั่วโลกมีการขยายตัวเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ไม่เพียงแต่ในประเทศที่พัฒนาแล้วเท่านั้นที่ผู้บริโภคเลือกทานอาหารเพื่อสุขภาพ หรืออาหารที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

ผู้บริโภคในตลาดจีนเองก็กำลังเริ่มตอบรับกับสินค้ากลุ่มนี้เช่นกัน โดยเฉพาะในช่วงหลังการแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ที่ผู้บริโภคจีนมีแนวโน้มหันมาใส่ใจกับสุขภาพและสิ่งแวดล้อมรอบตัว และหันมาเลือกทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพมากยิ่งขึ้น จึงเป็นช่วงเวลาที่ดีในการนำสินค้าเนื้อสัตว์ทำจากพืชมาบุกตลาดจีน

ล่าสุดเมื่อเดือนเมษายน 2020 ที่ผ่านมานี้ เชนร้านอาหารระดับโลกอย่าง KFC และ Starbucks ต่างนำเมนูเนื้อสัตว์ทำจากพืชเข้าสู่ตลาดจีนพร้อมๆ กัน ดังนั้นหากผู้ประกอบการไทยจะแสวงหาโอกาสในกลุ่มสินค้าเนื้อสัตว์ที่ทำจากพืชนี้ ช่วงนี้ตลาดจีนน่าจะไปได้สวยแน่นอน

แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองกวางโจว

สมัครสินเชื่อ >>สินเชื่อธุรกิจบัวหลวง SMEs ดีแน่นอน<< 

โควิด-19 ปรับพฤติกรรมกินอาหารของคนเอเชีย

4 ยุทธศาสตร์สู่ความมั่นคงด้านอาหาร