MarTech คือคำตอบ? ล้วงลึกสมรภูมิอีคอมเมิร์ซไทย เพื่อผู้ประกอบการ SME ตอบโจทย์ลูกค้ายุคดิจิทัลตรงจุด

มูลค่าตลาด e-Commerce ไทย

ปี 2019 : มูลค่า 5,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

ปี 2020 : มูลค่า 12,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

ปี 2021 : มูลค่า 21,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

ปี 2025 : มูลค่า 35,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (คาดการณ์)

(ข้อมูลจาก e-Conomy SEA 2021)

 

บริษัท iPrice Group รวบรวมเนื้อหาบางส่วนมาจากรายงาน e-Conomy SEA 2021 ของ Google, Temasek และ Bain & Company ซึ่งเป็นรายงานวิจัยเศรษฐกิจดิจิทัลในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ควบคู่กับข้อมูลบางส่วนจากงานวิจัย Map of E-commerce ของ iPrice Group โดยเปรียบเทียบราคาสินค้าออนไลน์ รวบรวมข้อมูลจำนวนผู้เข้าชมเว็บไซต์, อันดับการใช้งานแอปพลิเคชัน และจำนวนผู้ติดตามบนโลกโซเชียลมีเดีย ตั้งแต่เดือนกรกฎาคม - กันยายน ปี 2021 จากแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซทั้ง 6 ประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้แก่ มาเลเซีย, สิงคโปร์, อินโดนีเซีย, ฟิลิปปินส์, เวียดนาม และไทย ซึ่งมีรายละเอียดที่น่าสนใจดังนี้

โดย Shopee ได้ก้าวมาเป็นร้านค้าขวัญใจนักช้อปชาวไทย และตลาดเพื่อนบ้าน (มาเลเซีย และเวียดนาม) จากการเปรียบเทียบร้านค้าอีคอมเมิร์ซประเภททั่วไปทั้งหมดบนงานวิจัย Map of E-commerce ในไทย, มาเลเซีย และเวียดนาม พบว่าส่วนแบ่งการตลาดของ Shopee ในมาเลเซียสูงถึง 71% ในขณะที่ตลาดไทย และเวียดนามมีส่วนแบ่งการตลาดเท่ากันที่ 57%

วิถีแบบ ‘New Normal’ คือปัจจัยหลักที่เพิ่มขึ้นของจำนวนการใช้งานแพลตฟอร์มดิจิทัลในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งสอดคล้องกับรายงานของ Google, Temasek และ Bain & Company หากนำตัวเลขผู้ใช้งานมาเปรียบเทียบจะเห็นว่า คนไทยมีการใช้งานแพลตฟอร์มดิจิทัลสูงสุดในภูมิภาคถึง 89.99%

ขณะที่ในงานสัมมนา Lazada Seller Opportunity Day 2021 คุณธนาวัฒน์ มาลาบุปผา นายกสมาคมอีคอมเมิร์ซไทย ได้เปิดเผยข้อมูลว่า 

-  ปี 2563 คนไทยใช้เวลาบนอินเทอร์เน็ต เฉลี่ย 8.44 ชั่วโมงต่อวัน สูงเป็นอันดับ 9 ของโลก และใช้เวลาบนโมบายอินเทอร์เน็ต 5.07 ชั่วโมงต่อวัน สูงเป็นอันดับ 3 ของโลก สะท้อนค่านิยมการใช้งานโมบายดีไวซ์ของคนไทย

- ในปี 2564 พบว่าคนไทยประมาณ 74% ใช้อินเทอร์เน็ตมากกว่าปีที่ผ่านมา เฉลี่ย 1 - 2 ชั่วโมงต่อวัน โดย 20% ระบุว่าใช้เวลาออนไลน์เท่าเดิม และอีก 6% ใช้เวลาออนไลน์น้อยลง เรื่องนี้สะท้อนว่าคนไทยใช้ชีวิตเป็นเส้นขนานระหว่างโลกความจริงและอินเทอร์เน็ตมากขึ้น

- ท่ามกลางสถานการณ์โรคระบาด 92% ของผู้ใช้อินเทอร์เน็ตชาวไทย ยอมรับว่าเทคโนโลยีดิจิทัลช่วยตอบสนองความต้องการของพวกเขา

1. e-Commerce

2. Social Commerce 

3. Food Delivery 

4. Brand.com 

5. เว็บไซต์ห้างค้าปลีกขนาดใหญ่ 

6. เว็บไซต์ห้างค้าปลีกขนาดเล็ก

จากรายงาน DIGITAL 2022: GLOBAL OVERVIEW REPORT ซึ่งได้ศึกษาพฤติกรรมการซื้อขายของออนไลน์คนไทยและเทรนด์ที่เปลี่ยนแปลงไปทั่วโลก ได้เปิดเผยข้อมูลว่า คนไทยมีพฤติกรรมการซื้อของออนไลน์รายสัปดาห์สูงเป็นอันดับหนึ่งของโลกที่ 68.3% และมีแนวโน้มช้อปปิ้งออนไลน์เพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่องด้วย

จากการคาดการณ์ว่าโซเชียลคอมเมิร์ซอาจจะกินสัดส่วนประมาณ 40% ของมูลค่าอีคอมเมิร์ซไทยในปีนี้ โดยพฤติกรรมการซื้อสินค้าแบบ Social Commerce จะเห็นได้จาก Digital User ว่าคนไทยใช้เวลาอยู่กับโซเชียลมีเดียแพลตฟอร์มเยอะมากๆ และมีแนวโน้มที่จะขยับขยายตัวไปทำตัวเองเป็นคอมเมิร์ซแพลตฟอร์มมากขึ้นเรื่อยๆ ไม่ว่าจะเป็น TikTok ที่ปีนี้มีการประกาศฟีเจอร์ที่เกี่ยวกับคอมเมิร์ซมากขึ้น

คอมเมิร์ซเป็นทิศทางหลักที่เฟซบุ๊กผลักดันมาตลอด ล่าสุด Facebook Group เริ่มมีฟีเจอร์ในเรื่องของ Commerce ผนวกเข้าไปด้วย ซึ่งในอนาคตอาจกลายเป็นคอมมูนิตี้ของคนที่จะมาทำการซื้อขายกันได้ครบจบอยู่ในคอมมูนิตี้เองเลยก็ได้

ตลาดอีคอมเมิร์ซจะไม่ใช่ช่องทางเลือกอีกต่อไป แต่เป็นช่องทางที่สำคัญสำหรับค้าปลีกแทบจะทุกยี่ห้อต้องเปิดช่องทางอีคอมเมิร์ซเป็นของตัวเอง ซึ่งปี 2566 มีแนวโน้มจะมีการลงทุนเพิ่มมากกว่าปัจจุบันด้วย โดยตลาดอีคอมเมิร์ซจะเติบโตขึ้นเรื่อยๆ

ซึ่งอาจเป็นการขับเคี่ยวกันระหว่างแพลตฟอร์มที่ต่อเนื่องไม่ใช่เฉพาะมาร์เก็ตเพลสที่นำโดยประเทศจีนแต่จะเป็นแพลตฟอร์มของฝั่งสหรัฐฯ ด้วย เช่น Google Search, Social Media ต่างๆ จึงเป็นโอกาสและความท้าทายของภาคธุรกิจ ที่จะเรียนรู้ - ปรับตัวแล้วนำมา Business Transformation องค์กร

จากจำนวนคนใช้อินเทอร์เน็ตที่มีอัตราสูงขึ้นและหลายๆ คนเริ่มเข้าถึงเทคโนโลยี มีการสื่อสารที่ลดลงจาก Voice มาเป็น Data เพิ่มขึ้น ทำให้ปริมาณข้อมูลเพิ่มขึ้นตามไปด้วย ซึ่งทั้งหมดสามารถเอามาเชื่อมโยงหาความสัมพันธ์ได้ทุกๆ อย่าง และยิ่งเมื่อมี IoE (Internet of Experiences) กับ IoT (Internet of Things) เข้ามาด้วยนั้น ยิ่งส่งผลให้ปริมาณข้อมูลมีความมหาศาลเพิ่มขึ้นไปอีก โดยมีการคาดการณ์ว่าอาจมีปริมาณเพิ่มขึ้นไปอีกกว่า 50 ล้านล้านกิกะไบต์ของข้อมูล จากข้อมูลเดิมที่องค์กรนั้นเคยมีอยู่หรือกับข้อมูลอื่นๆ ที่ไม่เคยเอามาทำ Digitise ทำให้นักการตลาดจะมีข้อมูลที่สำคัญและไม่สำคัญปะปนกัน ดังนั้นจึงควรใช้ MarTech (Marketing Technology) มาเป็นเครื่องมือจัดการข้อมูลเหล่านั้นเพื่อสะกดใจผู้บริโภคยุคใหม่อย่างตรงจุด

MarTech (Marketing Technology) คือการทำการตลาดในรูปแบบใหม่ด้วยการนำเทคโนโลยีมาเป็นส่วนสำคัญในการทำการตลาด ไม่ว่าจะเป็นการจัดเก็บข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูล การติดตามข้อมูลของลูกค้าหรือข้อมูลของคู่แข่ง นอกจากนี้ยังรวมถึงการปิดการขายเทคโนโลยีก็สามารถทำได้ เช่น การใส่ความสามารถของ AI ลงไปในบอร์ดแสดงโฆษณาสินค้า โดยที่ AI ตัวนี้จะรู้จักข้อมูลลูกค้าที่เดินผ่านทุกคนและปรับเปลี่ยนโฆษณาได้ตรงกับความสนใจของลูกค้า ซึ่งจะช่วยให้ปิดการขายได้มากยิ่งขึ้น

ดังนั้น Marketing Technology Tools ก็คือ ซอฟต์แวร์หรือเครื่องมือเทคโนโลยีต่างๆ ที่จะเป็นผู้ช่วยที่สามารถทำงานได้ตรงตามความต้องการของนักการตลาดที่จะนำผลลัพธ์หรือข้อมูลที่ได้ไปใช้เป็นข้อมูลในการทำกิจกรรมทางการตลาดต่อไป

เหตุก็เพราะการดำเนินธุรกิจในปัจจุบันทั้งการขายสินค้าและบริการ มักมีความเกี่ยวข้องกับ Digital ในแบบใดบางหนึ่ง เช่น 

- ธุรกิจที่เป็น Digital Business มีรายได้จาก Digital เต็มตัว

- ธุรกิจที่มีการขายสินค้าบริการผ่านช่องทางดิจิทัล เช่น การเปิดช่องทางการขายผ่าน แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซ  (e-Commerce) ทั่วไป

- ธุรกิจที่มีการผสมผสานกัน เช่น ทำการตลาดออนไลน์ แต่ทำให้ผู้บริโภคหันไปซื้อสินค้าหรือบริการช่องทางออฟไลน์ เป็นต้น

Scott Brinker รองประธานบริหาร HubSpot ผู้เชี่ยวชาญด้าน MarTech ได้แบ่งประเภทของ Martech ไว้ทั้งหมด 6 ประเภท ดังนี้

เทคโนโลยีด้านการโฆษณาและการทำโปรโมชัน ภายใต้กลุ่มนี้ ก็ได้ถูกแบ่งยิบย่อยไปอีก เช่น Mobile Marketing, Display & Programmatic Advertising, Search & Social Advertising, Native & Content Advertising, Video Advertising

เทคโนโลยีด้านการสร้างคอนเทนต์ และประสบการณ์ให้ลูกค้าเช่น Mobile Apps, Video Marketing, Interactive Content, Email Marketing, Content Marketing, SEO, Marketing Automation & Campaign / Lead Management

เทคโนโลยีด้านสื่อและความสัมพันธ์ลูกค้า กลุ่มนี้เองก็ถูกแตกออกไปอีกหลายแขนง เช่น Call Analytics & Management, Social Media Marketing & Monitoring, Influencers, CRM, Customer Experience, Service & Success

เทคโนโลยีด้านการค้าขาย เช่น เทคโนโลยีที่ช่วยใน e-Commerce Marketing, Sales Automation, Retail

เทคโนโลยีด้านการบริหารและวิเคราะห์ข้อมูล อย่าง Mobile & Web Analytics, Audience / Marketing Data, Marketing Analytics

เทคโนโลยีด้านการบริหารจัดการภายในองค์กร ตัวอย่างเช่น เทคโนโลยี Projects & Workflow, Agile & Lean Management, Project Management

ประเด็นสำคัญนำมาสู่คำถามก็คือ เมื่อ MarTech มีจำนวนมาก แล้วจะเลือกใช้อย่างไร?

อีกเรื่องที่เป็นความท้าทายคือ การที่จะรู้ว่าเทคโนโลยีไหน เหมาะกับความต้องการขององค์กร เหมาะกับโจทย์หรือ Pain Point ที่เราต้องการจะแก้ เพราะหลายครั้ง Marketing ส่วนใหญ่มี Requirement ชัดอยู่แล้วว่าอยากทำอะไร แต่ไม่รู้จะเริ่มตรงไหน

หลายครั้งที่ภาคธุรกิจจึงไปหา Software House หรือ Digital Agency เพื่อพัฒนา Customized Software ให้ ซึ่งมีราคาสูงและใช้เวลานาน แต่ที่จริงแล้วหลายเรื่องมี Software as a Service (SasS) หรือ On-Premise Software ที่สามารถนำมาติดตั้งและ Implement ใช้ได้เลย ไม่จำเป็นต้องจ้างทีมพัฒนาเอง แต่ความท้าทายคือ จะเริ่มตรงไหน?

ดังนั้นเมื่อองค์กรมีโจทย์ที่ชัดแล้ว ขั้นต่อไปก็คือก่อนจะไปลงทุนพัฒนาด้านใดก็ตาม อาจลองหาที่ปรึกษาด้าน MarTech ดูก่อน เพื่อการหา MarTech ที่เหมาะสมกับความต้องการของภาคธุรกิจอย่างตรงจุด